 |
 |
Album concept (album theo chủ đề) là dự án âm nhạc có các bài hát được sắp xếp và thực hiện theo chủ đề nhất quán, hoặc theo một ý tưởng nhằm bật lên câu chuyện chung cũng như hình ảnh gắn liền với nghệ sĩ trong giai đoạn nhất định.
Giới chuyên môn nhận định album concept là loại hình biểu diễn nghệ thuật hẳn hoi. Vì đó là một “hệ sinh thái” đồng nhất, được thể hiện từ trong ra ngoài, với sự kết hợp của các ca khúc, thiết kế bộ nhận diện đi cùng chiến lược quảng bá chi tiết. Tạp chí Gramophone nhấn mạnh: “Album concept là nơi mà những bộ óc sáng tạo được thể hiện sở trường của mình. Đó là nơi mà nghệ thuật sắp xếp giúp khuếch đại sức mạnh các ca khúc khiến thính giả phải ngồi xuống và lắng nghe toàn bộ tiếng nói cá nhân của nghệ sĩ”.
Nói cách khác, album concept chính là kênh truyền thông trung thực của nghệ sĩ. Bởi qua đó, nghệ sĩ đưa ra những quan điểm cá nhân, những tuyên ngôn được thể hiện bằng chính góc nhìn của mình mà không có sự bóp méo của báo chí và dư luận. Trong đó, đại diện phổ thông và phát huy sức độc đáo của thể loại album concept chính là reputation của Taylor Swift hay gần nhất là María của Hwasa. Nếu câu chuyện ẩn sau “danh tiếng” đem lại phiên bản Taylor Swift chưa từng được tiết lộ trước truyền thông, María của em út nhà Mamamoo lại như cuốn nhật ký cảm xúc tuổi 26 mà Hwasa miêu tả: “Album này là tổng hợp tất cả những giọt nước mắt và mồ hôi mà tôi đã rơi trong suốt thời gian qua”.
 |
Thực tế, album concept không hề xa lạ với thị trường Việt Nam. Đối Thoại 06 (Hà Trần) hay phổ biến nhất là Tâm 9 (Mỹ Tâm) và Stardom (Vũ Cát Tường) là chứng minh về album concept cơ bản. Tuy nhận về nhiều lời khen, Tâm 9 hay Stardom lại chưa đủ sức khiến công chúng nhìn nhận vai trò của album concept - thứ vũ khí khiến họ đặt mình khỏi mẫu số chung trong dòng chảy âm nhạc thời 4.0. Nhưng đó là câu chuyện trước khi Hoàng Thuỳ Linh với Hoàng xuất hiện.
Với Hoàng, khán giả thấy câu chuyện hấp dẫn về Hoàng Thùy Linh với hình ảnh người phụ nữ sẵn sàng phá bỏ những định kiến của xã hội để thể hiện bản ngã tự do. Dự án là thông điệp đanh thép của Hoàng Thuỳ Linh, được đúc kết một cách tinh tế bằng cách dùng âm nhạc nói về thế hệ phụ nữ mới. Bên cạnh những bản nhạc bắt tai, việc vận dụng album concept hiệu quả giúp Hoàng sở hữu thế mạnh triệt để của mình. Nhiều người đùa rằng: “Hoàng giống như đang đọc cuốn tạp chí thời trang của âm nhạc với sự chấm phá bằng các gam màu dân gian, nhưng vẫn đầy lôi cuốn bởi tính cách “chất chơi” của những người phụ nữ mang tư tưởng hiện đại”.
 |
Sau 1 ngày mở bán, Hoàng phiên bản vật lý nhanh chóng “cháy hàng” và trở album đầu tiên ở V-Pop có toàn bộ ca khúc thống lĩnh BXH iTunes và Spotify. Những con số biết nói không chỉ giúp Hoàng Thuỳ Linh thành công xây dựng hình ảnh âm nhạc riêng biệt, điều này còn “mở rộng cửa” cho các album sử dụng concept làm lợi điểm “chốt đơn”. Ví dụ dễ thấy là sự công phá liên tục của dreAMEE của AMEE và E.P Tâm Trạng Tan Hơi Chậm (TTTHC) của Bích Phương.
dreAMEE và TTTHC giữ đúng “phần hồn” của album concept. Đó là thể hiện câu chuyện và hình ảnh mà nghệ sĩ đang muốn hướng tới thông qua cách bố trí các ca khúc có tính “mắt xích”. Đó là Bích Phương quyến rũ hơn, chững chạc hơn, chất chứa tâm tư nổi loạn của một người trưởng thành. Đó là AMEE ngọt ngào, tươi mới nhưng vẫn đau đầu với vô vàn chuyện tình yêu mà bất kì một cô gái tuổi đôi mươi nào cũng sẽ gặp phải.
Nếu AMEE với lượng album cứng cán mốc 1000 bản sau 12 tiếng mở bán và thống lĩnh No.1 BXH iTunes và Apple Music Việt Nam, Bích Phương cũng thể hiện “bùa yêu” của mình với toàn bộ single đều “all-kill” trên các nền tảng streaming. Và chính trị giá album concept đổi bằng sức mua thông qua nền tảng nhạc số ở một thị trường mà việc trả phí luôn là bài toán khó minh chứng rằng: Thị trường đã có những xoay chuyển rõ nét, công chúng sẵn sàng “móc hầu bao” để tận hưởng sáng tạo nghệ thuật. Nhất là khi nghệ thuật vừa có tính thời đại vừa tạo nên mối dây đồng cảm chặt chẽ giữa nghệ sĩ và người hâm mộ.
 |
Rõ ràng, album concept không còn một cuộc chơi đơn thuần để thử sức. Với các “cú nổ” của Tâm 9, Hoàng, dreAMEE, TTTHC, khán giả dần dần đặt những tiêu chuẩn nhất định dành cho album concept. Điều này, vô hình chung, đẩy nghệ sĩ vào cuộc chiến “chủ đề” không khoan nhượng khi không ít khán giả lấy concept làm một trong những tiêu chí đánh giá.
Nhưng, sự thành công đến từ album concept của Hoàng Thùy Linh, Bích Phương, AMEE đều có điểm chung chính là album đánh dấu giai đoạn khẳng định hoặc chuyển mình trong âm nhạc. Công thức album concept chỉ hoạt động hữu hiệu khi đáp ứng 4 yếu tố: Chủ đề mới mẻ/ chủ đề cũ theo góc nhìn mới, tính nhất quán của producer trong việc phát triển các bài hát, nổi bật của cá tính âm nhạc đại diện cho chính nghệ sĩ, chiến thuật tiếp cận thị trường từng bước và dài hơi để làm rõ nét nhất câu chuyện hay thông điệp cốt lõi muốn truyền đến khán giả bằng âm nhạc của mình.
Hiện trong tương lai gần, khán giả có thể trông chờ vào một số album đã được thông báo/ cài cắm hint như: Chúng ta của Sơn Tùng (đã lên kế hoạch) hay dự án TT1 của Tóc Tiên dựa vào after-credit trong MV Ngày Tận Thế. Cần làm rõ album concept không phải là sân chơi của những nghệ sĩ có tư duy cũ, nhất là khi chi phí đầu tư không phải con số nhỏ. Thay vào đó, đây là “nguyên liệu đáng mua” của các nghệ sĩ có sự hậu thuẫn từ ê-kíp chuyên nghiệp, có sự nhận diện hình ảnh và sẵn sàng bước ra để khán giả thấy rõ bước tiến trong âm nhạc hoặc một phiên bản hoàn toàn mới của mình.
