Banksy - nghệ sĩ graffiti lừng danh thế giới, anh hùng giấu mặt của nghệ thuật đương đại
Hiếm có một nghệ sĩ đường phố nào mà các tác phẩm của mình lại phủ sóng khắp mọi nơi, từ những thành phố lớn ở Anh như Bristol, London, New Orleans cho đến khu Bờ Tây của lãnh thổ Palestine. Trong giới graffiti, người ta tôn anh là "thánh sống" bởi tài năng và sức sáng tạo vô cùng. Danh sách "Những người có tầm ảnh hưởng nhất thế giới" của tạp chí TIME năm 2010, anh góp mặt bên cạnh hàng loạt nhân vật đình đám như Cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, CEO Apple Steve Jobs,.. Anh chính là Banksy - nghệ sĩ đường phố nổi tiếng thế giới.
 |
Các tác phẩm của Banksy mang tính chất phê phán xã hội và hàm chứa nội dung châm biếm sâu cay. Ở những bức họa của Banksy, người ta thấy những vấn đề nóng bỏng chính trị, xã hội đương thời được truyền tải hài hước nhưng đầy mỉa mai. Đó là những thế lực đàn áp ở Palestine, thói đạo đức giả của một số chính trị gia và nạn tham nhũng ở London.
Người nghệ sĩ có cách tiếp cận đầy sáng tạo, riêng biệt và gần gũi khiến người xem như cuốn vào bức tranh để tìm hiểu thông điệp anh muốn gửi gắm. Tất cả những vấn đề chúng ta vẫn chứng kiến hàng ngày đến mức coi như lẽ dĩ nhiên lại hàm chứa nhiều ý nghĩa qua cách thể hiện hài hước. Anh còn táo tợn lẻn vào các viện bảo tàng Quốc gia của nhiều thành phố lớn, dán tranh của mình cạnh những tên tuổi khác để châm biến những giá trị nghệ thuật ảo.
Vậy Banksy là ai mà lại tài năng và nguông cuồng đến vậy? Đến nay, lai lịch cụ thể của người nghệ sĩ này vẫn còn là một ẩn số. Thông tin ít ỏi về anh chỉ là Banksy đến từ thành phố Bristol, Anh. Anh bắt đầu sự nghiệp graffiti từ quê nhà năm 1992. Gần 9 năm sau, Banksy thật sự bùng nổ với hàng loạt tác phẩm gây xôn xao dư luận.
 |
 |
 |
 |
Người hâm mộ chờ đợi từng ngày để chiêm ngưỡng những bức họa của Banksy. Bức tường Banksy vẽ lên được chủ tòa nhà bảo vệ nghiêm ngặt, thậm chí có người còn cắt hẳn bức tường đó ra để đem bán đấu giá. Có những bức họa của Banksy còn được định giá cao hơn gấp mấy lần giá trị ngôi nhà anh vẽ lên. Nhiều nhà sưu tầm nghệ thuật và ngôi sao nổi tiếng sẵn sàng chi hàng ngàn đô la để có được tác phẩm của anh. Christina Aguilera bỏ ra 25.000 bảng để mua tranh của Banksy, Angelina Jolie và Brad Pitt cũng là fan của nghệ sĩ tài năng này.
Không chỉ gây ấn tượng bởi tài năng, Banksy còn khiến nhiều người ngưỡng mộ vì quan niệm nghệ thuật và tính cách có phần "quái dị" của mình. Người ta vẫn tôn thờ anh như một người nghệ sĩ đích thực, coi nghệ thuật là ưu tiên số 1 mà không màng đến danh lợi, sống đúng với lý tưởng truyền tải thông điệp và quan điểm của mình ra toàn thế giới. Dù tác phẩm được định giá nghìn đô, danh tiếng lừng lẫy thế giới, Banksy vẫn giữ vững lập trường, giấu mặt trong bóng tối.
Quan điểm của Banksy là những người nghệ sĩ phải sẵn sàng truyền tải tác phẩm của mình đến mọi tầng lớp nhân dân để ai cũng có quyền thưởng thức nghệ thuật bởi vậy nên anh không mang tác phẩm của mình đến những buổi triển lãm tranh hay phòng trưng bày sang trọng. Nơi trưng bày tác phẩm của Banksy thường là khu nông trại hay đường hầm bỏ hoang - nơi mà ai cũng có thể tiếp cận và thưởng thức tác phẩm của mình. Có lần, Banksy khiến nhiều người "tròn mắt" khi đem nhiều tác phẩm ngàn đô bán tại một gian hàng lưu động với giá chỉ 60$ - mức giá quá rẻ mạt so với danh tiếng và tầm ảnh hưởng của mình.
Và một lần nữa, người ta cảm thấy "hoa mắt chóng mặt" khi người họa sĩ dị biệt này tự hủy bức tranh triệu bảng Anh ở buổi đấu giá.
Bức tranh triệu bảng và quan niệm về sáng tạo nghệ thuật
Sáng 5/10, tại London (Anh), bức tranh Girl with Ballon (Em bé và quả bóng) của Banksy được công ty Sotheby đưa ra đấu giá với mức khởi điểm 300.000 bảng Anh (~9 tỷ đồng). Bức tranh được vẽ trên vải canvas, có kích thước 101cmx78cm, hoàn thành năm 2006.
Giá trị bức họa nhanh chóng được nâng lên và nhát búa gõ xuống ấn định với con số 1,04 triệu bảng Anh (khoảng hơn 30,6 tỷ đồng) - mức giá kỉ lục. Người mua còn chưa kịp hả hê vì được sở hữu bức họa thì một cơn địa chấn ập đến. Bức tranh từ từ rơi xuống và bị cắt thành những nhỏ. Đám đông ồ lên kinh ngạc rồi vỗ tay không ngớt vì độ tinh quái của người họa sĩ.
Nhiều người phát hiện một người đàn ông bí ẩn đeo kính râm đen, đội mũ kín mít thì thầm với nhân viên bảo vệ phòng đấu giá và cho rằng đó chính là Banksy, anh đã nhấn nút kích hoạt máy hủy tài liệu bên trong bức tranh của mình.
Banksy sau đó lên tiếng giả thích lí do anh tự hủy bức tranh. Thông qua một video trên trang Instagram cá nhân, Banksy tiết lộ anh đã bí mật lắp thiết bị hủy tài liệu bên trong bộ khung của bức tranh Em bé và quả bóng nhằm "đề phòng trường hợp bức tranh được đem ra đấu giá".
Với Banksy, việc phá hủy bức tranh đơn giản bởi sự thôi thúc phá hủy cũng là sự thôi thúc sáng tạo.
Tuy nhiên, việc bức tranh tự hủy không làm nó mất đi giá trị mà còn khiến độ nổi tiếng và giá trị tăng lên vài bậc. Ông Alex Branczik, Giám đốc cấp cao Sotheby cho biết: "Anh ấy được coi là nghệ sĩ đường phố Anh vĩ đại nhất. Và tối nay, chúng tôi đã phần nào thấy được sự tinh quái của của thiên tài Banksy".
Ông cũng khẳng định đây chắc chắn là lần đầu tiên một tác phẩm nghệ thuật tự hủy ngay sau tiếng búa đấu giá kết thúc.
Sự kiện bức tranh triệu bảng tự hủy một lần nữa khiến người hâm mộ càng thêm ngưỡng mộ tài năng và tính cách "quái dị" của Banksy. Người nghệ sĩ vượt qua mọi bó buộc của những chuẩn mực nghệ thuật và xã hội, mọi ranh giới nghệ thuật và tiền bạc để vẫy vùng và sáng tạo nghệ thuật đỉnh cao.
