 |
Minh họa về Tàu quỹ đạo khí ExoMars Trace của ESA phát hiện ánh sáng xanh của oxy trong bầu khí quyển sao Hỏa. (Ảnh: ESA) |
Sao Hỏa được gọi là Hành tinh Đỏ nhưng bầu khí quyển của nó lại có màu xanh lục. Sử dụng Tàu quỹ đạo khí ExoMars Trace (TGO) của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA), các nhà khoa học đã lần đầu tiên quan sát thấy bầu khí quyển của Sao Hỏa phát sáng màu xanh lục - nghĩa là trong quang phổ ánh sáng khả kiến.
Hiệu ứng này được gọi là ánh sáng không khí (ánh sáng ban ngày hoặc ánh sáng ban đêm) và nó cũng xảy ra trên Trái đất. Mặc dù hiệu ứng này có một số điểm tương đồng với cực quang trên Trái đất, nhưng đó là một hiện tượng khác với những nguyên nhân khác nhau.
Theo ESA, Nightglow xảy ra khi hai nguyên tử oxy kết hợp với nhau để tạo thành một phân tử oxy. Trên sao Hỏa, điều này xảy ra ở độ cao khoảng 50 km. Để so sánh, cực quang xảy ra khi các hạt tích điện từ mặt trời va chạm với từ trường Trái đất.
Phát hiện ánh sáng xanh vào ban đêm
Các nhà khoa học đã nghi ngờ Sao Hỏa có ánh sáng không khí trong khoảng 40 năm, nhưng quan sát đầu tiên chỉ xảy ra cách đây một thập kỷ bởi tàu quỹ đạo Mars Express của ESA, tàu đã phát hiện ra hiện tượng này trong phổ hồng ngoại.
Vào năm 2020, các nhà khoa học đã quan sát hiện tượng này trong ánh sáng khả kiến bằng cách sử dụng TGO, nhưng vào ban ngày trên sao Hỏa chứ không phải vào ban đêm. Bây giờ, chúng ta đã thấy hiện tượng này vào ban đêm thông qua TGO.
Nhà hành tinh học Jean-Claude Gérard của ULiège cho biết trong một tuyên bố của ESA: "Những quan sát mới này thật bất ngờ và thú vị cho những chuyến hành trình tới Hành tinh Đỏ trong tương lai và có thể lập bản đồ và theo dõi các dòng khí quyển trong quỹ đạo sao Hỏa”.
Một sứ mệnh ESA trong tương lai có thể mang theo một chiếc máy ảnh để chụp ảnh toàn cầu. Ngoài ra, sự phát xạ đủ mạnh để các phi hành gia tương lai có thể quan sát được trong đêm vùng cực trên quỹ đạo hoặc từ sao Hỏa.
Tiếp tục nghiên cứu ánh sáng ban đêm của sao Hỏa
Nghiên cứu ánh sáng ban đêm của sao Hỏa, sẽ tiếp tục là một phần của sứ mệnh TGO, cũng sẽ giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về các quá trình xảy ra trong bầu khí quyển sao Hỏa.
Benoit Hubert, nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Vật lý Hành tinh và Khí quyển (LPAP) tại Đại học Liège, Bỉ, cho biết: “Viễn thám về những phát thải này là một công cụ tuyệt vời để thăm dò thành phần và động lực của bầu khí quyển phía trên sao Hỏa trong khoảng từ 40 đến 80 km. Khu vực này không thể tiếp cận được bằng các phương pháp đo thành phần trực tiếp bằng vệ tinh".
Nghiên cứu bầu khí quyển của sao Hỏa cũng có thể hỗ trợ cho việc thiết kế các tàu vũ trụ trong tương lai trong sứ mệnh khám phá hành tinh đỏ này. Sự hiểu biết sâu sắc về điều này có thể giúp cho các nhà hoạch định cho sứ mệnh khám phá sao Hỏa, chế tạo những vệ tinh có thể tồn tại được trên sao Hỏa, chẳng hạn như việc thiết kế những chiếc dù cho các phi hành gia có thể nhảy xuống bề mặt sao Hỏa.
