Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi vừa giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc (QH-KT) phối hợp UBND Quận 1 nghiên cứu nhiều giải pháp tạo bóng mát vào ban ngày để phục vụ người dân và du khách tại đường đi bộ Nguyễn Huệ và công viên bến Bạch Đằng (quận 1), trong đó có giải pháp thiết kế loại hình mái che căng bạt nghệ thuật kết hợp chiếu sáng mỹ thuật vào ban đêm.
Trước đó, vào tháng 3/2023, Sở QH-KT TPHCM cũng đã có văn bản gửi UBND TP đề xuất tăng cường mái che trên vỉa hè đường Lê Lợi (quận 1) để vừa che nắng, che mưa, vừa tạo không gian đi bộ thuận lợi cho hoạt động thương mại, du lịch.
 |
Thiếu cây xanh, nắng nóng oi bức khiến công viên Bến Bạch Đằng vắng khách. Ảnh ghi nhận vào đầu giờ chiều ngày 10/5. (Ảnh: Hữu Huy) |
Theo ghi nhận của PV, tại các khu vực trên, cây xanh vẫn chưa đủ lớn hoặc chưa thể bố trí ngay mảng xanh để tạo bóng mát phục vụ cho người dân và du khách. Do đó, phương án lắp mái che được đề xuất và nghiên cứu nhằm tạo bóng mát cho khu vực.
PGS.TS Nguyễn Văn Trình - nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TPHCM, chuyên gia cao cấp Viện Nghiên cứu vùng và đô thị cho rằng việc làm mái che nên được thực hiện. Tuy nhiên, mái che phải gắn với kiến trúc và phải được làm một cách chắc chắn, không thể làm tạm bợ.
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Trình, việc thực hiện kết cấu mái che chắc chắn và kiến trúc đẹp đòi hỏi chi phí thực hiện sẽ cao hơn. Muốn công trình đảm bảo chất lượng, kiến trúc tương xứng, tương đồng với cảnh quan ở khu vực thì đơn vị thiết kế nên nghiên cứu nhiều nơi ở trên thế giới, chẳng hạn như ở Nhật Bản, Singapore,… các quốc gia cũng đã làm mái che từ lâu.
 |
Mái che tại trung tâm thành phố Kyoto, Nhật Bản. Ảnh: PGS.TS Nguyễn Văn Trình cung cấp |
“Tôi từng đến thành phố Kyoto, cố đô của nước Nhật Bản. Ngay ở khu phố trung tâm của thành phố Kyoto, họ có thực hiện mái che rất chắc chắn và rất đẹp, tương xứng và phù hợp với cảnh quan khu vực. Thương xá Tax ngày xưa (góc đường Lê Lợi – Nguyễn Huệ ngày nay) khi xây dựng thì đã có mái che ra ngoài, rất đẹp” - PGS.TS Nguyễn Văn Trình nêu dẫn chứng và lưu ý việc lắp mái che phải được thực hiện kiên cố, gắn với công trình chứ không thể làm tạm bợ và không thể sử dụng mái bạt, mái dù vì tuổi thọ sử dụng sẽ không cao.
 |
Mái che tại khách sạn Rex Sài Gòn (góc đường Lê Lợi - Nguyễn Huệ, quận 1). Ảnh: Hữu Huy |
Trong khi đó, TS. Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn - chuyên gia lĩnh vực quy hoạch đô thị cũng cho rằng, phải phân biệt giữa dạng mái che tạm và mái che kiên cố, bền vững gắn với công trình.
“Ở các nước như Singapore, Pháp và Mỹ cũng đã làm mái che. Tuy nhiên, tại khu vực trung tâm thành phố, không có ai làm mái che tạm. Người ta chỉ làm mái che tạm để phục vụ một số sự kiện ngắn ngày, khi kết thúc sự kiện, họ sẽ tháo dỡ. Theo tôi với dạng mái che tạm bợ, tách rời với công trình thì không nên lắp cho khu vực Nguyễn Huệ, Lê Lợi hay công viên Bến Bạch Đằng”- Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn nêu quan điểm.
Ngoài ra, cũng theo ông Nam Sơn, đối với dạng mái che kiên cố, gắn với công trình thì nên được khuyến khích thực hiện. Trước đây tại Thương xá Tax cũng đã thực hiện dạng mái che này.
 |
Phố đi bộ Nguyễn Huệ vào đầu giờ chiều ngày 10/5. Ảnh: Hữu Huy |
“Hiện nay, ở tuyến đường Lê Lợi, Nguyễn Huệ và công viên Bến Bạch Đằng nên nghiên cứu lắp mái che kiên cố gắn với công trình. Riêng tại công viên Bến Bạch Đằng thì nên thực hiện với dãy nhà dọc trên đường Tôn Đức Thắng. Cái khó là những đoạn công trình cao, thấp khác nhau thì phải nghiên cứu mái che làm sao để hài hòa, tránh việc mái che cao, thấp không đều, ảnh hưởng đến mỹ quan. Ngoài ra, cần nghiên cứu vật liệu không hấp thụ nhiệt cho mái che, đảm bảo được vai trò làm mát cho khu vực”- Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn nêu quan điểm.
TS. KTS Ngô Viết Nam Sơn cho rằng, nên trồng lại cây xanh ở những khu vực đã chặt trước đây.
Đơn cử như ở khu vực đường Lê Lợi, hàng cây bị chặt để phục vụ thi công tuyến metro số 1. Tại nơi đây, ngoài phương án lắp mái che gắn với công trình, TPHCM nên lựa chọn loại cây phù hợp, không quá cao, bộ rễ không ăn sâu để trồng lại, tránh ảnh hưởng đến công trình ngầm.
“Tôi cho rằng quyết định chặt hết cây xanh khi cải tạo, nâng cấp công viên Bến Bạch Đằng là sai lầm. Đúng ra là khi chỉnh trang Bến Bạch Đằng, người ta nên đưa ra chiến lược giữ hết cây xanh và chỉ chỉnh trang. Ở xứ nóng như nước ta hay cụ thể là tại TPHCM, khi mà công viên không có bóng cây, không có bóng mát thì sẽ không có ai đến, nhất là thời gian buổi trưa lúc nắng gay gắt”- TS. Ngô Viết Nam Sơn nêu ý kiến.
Chính vì vậy, theo ông Nam Sơn, cần nghiên cứu trồng bổ sung thêm cây xanh cho khu vực công viên Bến Bạch Đằng. Dù sau này có quy hoạch làm công trình ngầm bên dưới công viên thì vẫn có thể trồng cây xanh khi chọn được loại cây phù hợp.
“Bến Bạch Đằng, đường Lê Lợi, Nguyễn Huệ nên có nhiều cây xanh. Trong đó, với không gian trung tâm thì cây xanh là chính, còn mái che thì chỗ nào làm được thì làm nhưng mà thật sự ra mái che chỉ là phụ mà thôi. Bởi lẽ, cây xanh vừa tạo bóng mát cho người ở dưới và điều quan trọng hơn là giúp cải thiện khí hậu cho khu vực, làm cho khu vực trở nên mát mẻ hơn là “bê tông hóa”. Cốt lõi vấn đề vẫn là cây xanh, nói chung chúng ta rất cần tăng diện tích xanh của khu vực trung tâm TPHCM”- ông Ngô Viết Nam Sơn nhấn mạnh..
