“Mọi chuyện xảy ra trong chớp mắt”, bà Ueno nói khi đứng trên đường giữa những mảnh vụn từ đống đổ nát và bùn chảy ra từ mặt đường nứt toác.
Một trận động đất đã xảy ra ở bán đảo Noto (tỉnh Ishikawa, miền trung Nhật Bản) chiều 1/1, với cường độ lên đến 7,6 độ, tương đương cấp 7 - cấp cao nhất trong thang đo của Nhật Bản. Vào thời điểm xảy ra động đất, nhiều gia đình đang tụ tập mừng năm mới, trong khi nhiều cơ sở kinh doanh đóng cửa.
Nobuko Sugimori, một cư dân 74 tuổi ở thành phố Nanao (Ishikawa) nói với Reuters rằng bà chưa bao giờ trải qua một trận động đất như vậy trước đây.
“Tôi đã cố giữ chiếc TV để nó không bị đổ, nhưng tôi thậm chí không thể đứng vững", bà Sugimori cho biết. Ngôi nhà của bà có một vết nứt lớn ở bức tường phía trước và đồ đạc vương vãi khắp bên trong. Bên kia đường, một chiếc xe hơi bị đè bẹp dưới một tòa nhà bị sập.
“Không chỉ là một mớ hỗn độn. Bức tường đã sụp đổ và có thể nhìn xuyên qua phòng bên cạnh. Tôi không nghĩ chúng tôi có thể sống ở đây nữa”, Miki Kobayashi, một cư dân Ishikawa, vừa nói vừa quét quanh nhà. Cô cho biết ngôi nhà này cũng từng bị hư hại trong trận động đất năm 2007.
Ông Tsugumasa Mihara (73 tuổi) nói khi xếp hàng cùng hàng trăm người khác để lấy nước ở thị trấn Shika: “Đó là trận động đất mạnh. Thật là một cách khủng khiếp để bắt đầu một năm mới."
Chạy đua tìm người sống sót
Giới chức Nhật Bản đang gấp rút đánh giá thiệt hại trong bối cảnh các dư chấn liên tục, những đống đổ nát và đường xá bị hư hỏng làm cản trở quá trình cứu hộ.
Đoạn video do đài truyền hình NHK ghi lại sáng 2/1 cho thấy một tòa nhà bảy tầng bị đổ nghiêng, và khói bốc lên từ khu vực trung tâm Wajima (tỉnh Ishikawa) sau đám cháy lớn bùng phát một ngày trước đó. Các quan chức tỉnh Ishikawa cho biết đám cháy đã nhấn chìm hơn 200 công trình kiến trúc ở khu vực trung tâm Wajima, nhưng khả năng đám cháy tiếp tục lan rộng là rất nhỏ.
   |
| Khói bốc lên từ đám cháy lớn ở Wajima (Ishikawa). Ảnh: Kyodo News, AP |
Trận động đất đã kích hoạt cảnh báo sóng thần cấp độ cao. Cơ quan khí tượng dự đoán rằng những đợt sóng cao tới 5m có thể ập tới, nhưng đến 10h sáng 1/1, mọi cảnh báo và khuyến cáo đã được dỡ bỏ. Đợt sóng thần cao nhất được ghi nhận cao hơn 1,2m tại cảng Wajima ở Ishikawa.
Cơ quan Khí tượng cho biết hôm thứ Ba rằng mặc dù sóng không mạnh hơn nhưng mực nước biển vẫn thay đổi, khuyến khích người dân ở những khu vực từng có cảnh báo sóng thần hạn chế làm việc trên biển.
 |
Cảnh tan hoang tại một bến cảng ở Suzu (Ishikawa). Ảnh: Kyodo News |
Trong khi lo ngại về một trận sóng thần lớn - gợi nhớ đến những đợt sóng chết người tấn công bờ biển phía đông bắc Nhật Bản sau thảm họa động đất vào tháng 3/2011 - không thành hiện thực, thì trận động đất mới nhất vẫn gây ra thiệt hại trên diện rộng. Số người chết có thể tăng lên khi lực lượng cứu hộ tiếp cận hiện trường.
Các trường hợp tử vong được xác nhận chủ yếu là do bị mắc kẹt hoặc chôn vùi trong các tòa nhà bị sập. Nhiều công trình được cho là đã đổ sụp ở Niigata, Toyama, Fukui và Gifu, khiến nhiều người bị thương.
Tại tỉnh Ishikawa, 15 người được xác nhận đã thiệt mạng ở Wajima. 25 ngôi nhà được cho là đã sụp đổ, ít nhất 14 địa điểm có thể sẽ có người bị chôn vùi dưới đống đổ nát.
 |
Thủ tướng Nhật Bản Funio Kishida phát biểu trong một cuộc họp báo về trận động đất. Ảnh: Kyodo News |
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida sáng thứ Ba cho biết chính phủ đã thành lập trụ sở ứng phó thảm họa khẩn cấp ở Ishikawa để đánh giá tình hình và đưa ra phương án hỗ trợ.
"Thời gian càng trôi đi, tác động của thảm họa càng trở nên rõ ràng hơn. Việc cứu sống các nạn nhân là cuộc chạy đua với thời gian", ông Kishida nói.
Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản đã thành lập một nhóm đặc nhiệm chung và cử 10.000 nhân viên tham gia các hoạt động cứu hộ cứu trợ.
 |
Lực lượng cứu hộ hoạt động ở Wajima. Ảnh: Kyodo News |
 |
Ảnh: AP |
  |
Người dân đi sơ tán ở Kanazawa (Ishikawa). Ảnh: AP |
Ghi nhận 129 dư chấn sau động đất
Nằm trên "Vành đai lửa" gồm các núi lửa và rãnh đại dương, Nhật Bản là nơi xảy ra khoảng 20% số trận động đất có cường độ từ 6 độ trở lên trên thế giới. Mỗi năm, Nhật Bản ghi nhận tới 2.000 trận động đất mà người dân có thể cảm nhận được.
Kể từ trận động đất đầu tiên lúc 16h10 ngày 1/1 ở Ishikawa đến 6h ngày 2/1, đã có hơn 129 dư chấn cấp 2 trở lên được báo cáo. Cơ quan Khí tượng cảnh báo rằng các trận động đất mạnh tới cấp 7 có thể xảy ra khu vực này một lần nữa trong tuần tới, đồng thời kêu gọi người dân cảnh giác.
Cơ quan Thông tin Không gian Địa lý Nhật Bản cho biết hệ thống khảo sát trắc địa của nước này đã ghi nhận sự dịch chuyển vị trí đáng kể, khi một trạm tham chiếu ở Wajima bị dịch chuyển 1,3m về phía tây. Số lượng các trận động đất ở khu vực bán đảo Noto đã tăng đều đặn kể từ năm 2018, một báo cáo của chính phủ Nhật Bản cho biết vào năm ngoái.
 |
Một tòa nhà bị đổ nghiêng ở Wajima. Ảnh: Kyodo News |
 |
Nhiều ngôi nhà bị phá hủy vì lở đất ở Kanazawa. Ảnh: Kyodo News |
 |
Ảnh: AP |
 |
Shika (Ishikawa). Ảnh: Kyodo News |
 |
Nanao (Ishikawa). Ảnh: AP |
Ngoài việc khiến hàng chục nghìn người dân ven biển phải sơ tán, trận động đất cũng ảnh hưởng đến mạng lưới giao thông quốc gia và khiến nhiều hành khách bị mắc kẹt. Một số tuyến tàu cao tốc đã dừng hoạt động và các chuyến bay trong khu vực đã bị hủy. Khoảng 500 người bị mắc kẹt tại sân bay Noto khi đường vào bị chặn và đường băng đầy vết nứt.
Khoảng 32.900 hộ gia đình ở tỉnh Ishikawa và 330 hộ gia đình ở tỉnh Niigata bị mất điện. Một số khu vực thuộc Ishikawa, Toyama, Fukui và Nagano bị cắt nguồn cung cấp nước.
16 cơ sở y tế ở Ishikawa, hai ở Niigata và một ở Toyama đang bị mất điện và nước.
Trong khi một số khu vực đang gặp trục trặc với dịch vụ điện thoại và internet, ba nhà khai thác viễn thông lớn - NTT Docomo, KDDI và SoftBank - đã nỗ lực thiết lập dịch vụ Wi-Fi miễn phí có tên “00000JAPAN”.
   |
| Xe hơi lọt xuống khe nứt trên đường ở Anamizu (Ishikawa). Ảnh: Kyodo News, AP |
 |
Ngôi nhà đổ sập đè lên xe hơi ở Shika. Ảnh: Kyodo News |
 |
Anamizumachi (Ishikawa). Ảnh: AP |
Theo cơ quan khí tượng, bán đảo Noto dự kiến sẽ có mưa từ đêm thứ Ba đến thứ Năm. Cơ quan này cảnh báo rằng ngay cả một lượng mưa nhỏ cũng có thể dẫn đến lở đất.
Một trận động đất cấp 7 được mô tả là khiến mọi người không thể đứng vững. Trận động đất cấp 7 gần nhất được ghi nhận là vào năm 2018 tại Hokkaido.
