“Điểm danh” các “mã độc”
Theo nghiên cứu của thời báo New York Times, chúng ta trên thực tế đang “chăn” đến 70% “tin vịt” và chỉ 30% thông tin là xác thực. Trong đó nguy hại nhất là những thông tin sai lệch về sức khỏe, y tế, làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của mình.
Mã “Bác sĩ online”
Khi các bệnh viện quá tải, các dịch vụ tư vấn sức khỏe online, bác sĩ “ảo” trực 24/24 bỗng “nở rộ”. Bạn Quỳnh Dao (THPT Mạc Đĩnh Chi, TP.HCM) chia sẻ: “Có lần mình bị đau đầu, cũng thử tìm đến bác sĩ online để chẩn bệnh. Sau khi kể hết triệu chứng ra, mình nhận lại “lời phán” cực kì nguy hiểm, cứ như mình chuẩn bị “tử trận” đến nơi nhưng khi đến bệnh viện khám thì chỉ là căng cơ thông thường thôi à! Mình bị hù một phen sợ hú hồn!”.
Mức độ độc hại: Tin theo những lời khuyên không kiểm chứng, không thích hợp với thể chất riêng của mình dẫn đến bị chẩn đoán sai bệnh, dùng sai thuốc, nguy hại vô cùng!
 |
Mã “những kẻ thù sức khỏe bí ẩn”
Facebook “nắm trùm”, thời của các group “lên ngôi” và những chiến dịch anti vắc-xin, anti sữa bò, anti thực phẩm biến đổi gien GMO… rầm rộ với cơn bão thông tin hình ảnh khó kiểm chứng làm các bạn trẻ hoang mang cực độ. Bạn Hân Ngọc (18 tuổi, TP.HCM) kể lại: “Mẹ mình cũng là một “chiến binh” tham gia “đấu tranh” việc hạn chế tiêm vắc-xin để kích hoạt hệ miễn dịch trời ban vì tin vào các thông tin trên mạng”. Lâu lâu lại có một đợt ồ ạt thông tin về thực phẩm giả, trứng có “sinh vật lạ” trôi nổi trên thị trường khiến nông dân thì “điêu đứng”, người tiêu dùng thì nghi hoặc, chẳng dám ăn uống gì.
Mức độ độc hại: Một tờ báo lớn từng đăng tải thông tin động trời, rằng vắc-xin ngừa Sởi - Rubella là tác nhân gây ra chứng tự kỷ. Sự việc khiến dư luận xôn xao và ảnh hưởng rất lớn đến công tác tiêm chủng mở rộng loại vắc-xin này. Cuối cùng, bài báo được gỡ bỏ vì thông tin không chính xác nhưng đã có rất nhiều người vẫn đang tin vào thông tin sai lệch đó.
Trong số họ, ai may mắn thì không tiêm vắc-xin vẫn khỏe mạnh. Song ở nhiều vùng điều kiện vệ sinh hạn chế hơn, những căn bệnh mà lâu rồi chẳng còn thấy như bệnh ho gà ở phía Bắc, dịch sởi ở trẻ dưới 9 tháng tuổi, bạch hầu ở Quảng Nam, Bình Phước “hăm he” trở lại.
Chọn “tin lầm còn hơn bỏ sót” thay vì tỉnh táo kiểm chứng thông tin, những cư dân mạng ngây thơ đã tạo thời cơ cho những nhóm lợi ích đầu cơ trục lợi.
 |
Mã “Làm đẹp 1 phút 30 giây”
Từ thực phẩm sạch, hữu cơ 100%; “thần dược” giảm cân cho đến mỹ phẩm handmade được rao bán khắp nơi. Rồi cứ dăm ba ngày lại có một phi vụ “bóc phốt”, tẩy chay.
Mức độ độc hại: Trước khi chia sẻ “hậu quả” mắc phải, nhiều bạn đã phải “trải nghiệm” qua những tác hại từ việc sử dụng sản phẩm không nguồn gốc mất rồi!
Không chỉ vậy, vẫn còn rất nhiều loại “mã độc” hằng ngày vẫn “chực chờ” tàn phá sức khỏe của bạn chỉ bằng một nút share, một like ủng hộ hay thậm chí là một “bức tâm thư” chọn “phe” của người dùng mạng. Các bạn trẻ không biết mình đang đánh cược tính mạng, sức khỏe của mình với điều gì trước hàng loạt thông tin có nguồn gốc không rõ ràng, thiếu độ xác thực như thế.
 |
Trang bị ngay “khiên” chống “mã độc”
Đứng trước hàng tá “tin vịt” đang bất chấp “lộng hành”, là một độc giả thông minh, chúng ta cần “tậu” ngay những “bí kíp” bảo vệ sức khoẻ bản thân và gia đình. Lần sau, nếu có bắt gặp bất kì thông tin sức khoẻ nào, đừng quên:
“Chấm điểm” nguồn thông tin: Với một bài đăng sức khoẻ, hãy làm rõ 3 tiêu chí sau đây: Đây có phải là nguồn tin tin cậy? Đây là nguồn tin đã được kiểm chứng? Đây có phải là sản phẩm của một quảng cáo nào đó?
Cần nhớ, đối với bài đăng sức khoẻ, bạn không nên đánh giá dựa trên mức độ được chia sẻ, quan tâm, thích hay bình luận nhiều. Bởi vì có khi “chính chủ” cũng chưa đủ kiến thức chuyên môn để đánh giá vấn đề. Người viết có thể thêm bừa tên một tổ chức chứng thực nào đó nhằm “tăng hiệu quả bài viết” như trường hợp như trường hợp Trường Sức khỏe Cộng đồng Johns Hopkins Bloomberg đã bị lợi dụng tên tuổi suốt nhiều năm cho những tin đồn về phương pháp chữa ung thư sai lệch trên khắp thế giới, khiến nhiều người tin vào việc từ chối việc can thiệp y tế để chữa bệnh mà tự chữa chỉ bằng việc áp dụng chế độ ăn uống được kẻ tung tin đưa ra.
Chủ động kiểm chứng thông tin: Hãy tìm kiếm với từ khóa lật ngược vấn đề, tìm kiếm từ các nguồn thông tin nghiên cứu nước ngoài, các tổ chức có uy tín để đối chứng với thông tin mình vô tình đọc được.
Theo dõi diễn biến của thông tin: Khi đọc báo đừng chỉ đọc bản tin đầu tiên và tin tuyệt đối vào độ chính xác của thông tin đó. Đặc biệt là với những sản phẩm mới, những liệu trình sức khoẻ mới, đừng chớ “dại dột” mà thử ngay. Có nhiều trường hợp các loại kem dưỡng da được “tâng bốc” tận trời nhưng chỉ vài ba tháng sau lại bị “ném đá” đến đóng cửa vì là hàng giả.
Chia sẻ thông tin có trách nhiệm: Đừng nghĩ khi chia sẻ tin tức nào cũng là đang giúp đỡ mọi người. Sự thật là khi chia sẻ thông tin sai lệch không được kiểm chứng, bạn đang “tiếp tay” cho vô số những kẻ “thủ ác” khác bằng chính uy tín của mình!
Hãy gặp bác sĩ: Cuối cùng, để đừng rơi vào “bẫy”, cách đơn giản nhất là khi có các dấu hiệu khác thường, cứ đến ngay bệnh viện, trung tâm y tế. Sau màn hình máy tính, bạn không biết người đang trò chuyện với mình là ai. Giả sử xảy ra chuyện, sẽ chẳng có ai chịu trách nhiệm hay bồi thường cho bạn đâu!
Một tin tức sai kéo theo hàng tá hệ luỵ. Vì thế lần tới, ở thời đại “khủng hoảng số”, hãy tỉnh táo trước những “mã độc” và hàng ngàn “tin vịt vít vít” bạn nhé!
SIÊU NHÂN GAO
Ảnh chỉ mang tính minh họa, tổng hợp từ Internet
