Lễ trao giải VinFuture mùa ba diễn ra tối nay (20/12) tại nhà hát Hồ Gươm, Hà Nội. Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng tham dự và phát biểu chỉ đạo. Cùng dự còn có lãnh đạo các ban, bộ, ngành trung ương Việt Nam và đại diện các Đại sứ quán, tổ chức quốc tế.
Đặc biệt, lễ trao giải có sự tham dự của hơn 50 nhà khoa học kiệt xuất thế giới, là chủ nhân của những giải thưởng khoa học danh giá như Nobel, Millennium Technology, A.M. Turing.
GS Võ Tòng Xuân cùng người đồng nghiệp – GS Gurdev Singh Khush (người Mỹ gốc Ấn) là hai nhà khoa học được vinh danh ở hạng mục Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển.
Hai ông được vinh danh vì những đóng góp quan trọng trong việc phát minh và phổ biến giống lúa kháng bệnh, góp phần đảm bảo an ninh lương thực.
 |
GS Võ Tòng Xuân cùng người đồng nghiệp – GS Gurdev Singh Khush được vinh danh ở hạng mục Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển. Ảnh: Trọng Tài. |
GS Gurdev Singh Khush là người tiên phong trong việc tạo ra các giống lúa với khả năng kháng nhiều loại sâu bệnh, thời gian sinh trưởng ngắn và cho năng suất cao như IR36, IR64.
Trong đó, IR64 và các thế hệ con cháu đã được trồng rộng rãi tại nhiều quốc gia như Philippines, Indonesia, Bangladesh, Ấn Độ.
Tại Việt Nam, giống lúa IR36 được trồng phổ biến tại các vùng thường xuyên bị sâu bệnh tấn công ở Đồng bằng sông Cửu Long nhờ nỗ lực quan trọng của GS Võ Tòng Xuân.
IR36, IR64 hiện là những giống lúa phổ biến nhất tại khu vực nhiệt đới Châu Á, giúp giảm chi phí sản xuất và gia tăng sản lượng, hạn chế việc sử dụng thuốc trừ sâu, góp phần thúc đẩy tính bền vững của nông nghiệp trên toàn cầu.
Hội đồng giải thưởng VinFuture đánh giá, GS Xuân đã đóng vai trò quan trọng trong việc phổ biến giống IR36 trên khắp các vùng thường xuyên bị sâu bệnh tấn công ở Đồng bằng sông Cửu Long và hợp tác với nông dân để áp dụng các kỹ thuật cấy ghép tiên tiến.
 |
GS Võ Tòng Xuân trở thành nhà khoa học đầu tiên của Việt Nam được vinh danh tại VinFuture. |
Nhờ các sáng kiến này, GS Xuân đã thúc đẩy mở rộng khả năng tiếp cận với hạt giống lúa chất lượng và tăng cường sản lượng lúa gạo với chi phí thấp hơn mà không sử dụng hóa chất độc hại.
Những đóng góp của GS Võ Tòng Xuân trong suốt gần nửa thế kỷ qua ở Việt Nam cũng được đánh giá đóng vai trò quan trọng trong việc đưa Việt Nam từ một quốc gia thiếu lương thực trở thành một trong 3 quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.
Giải Đặc biệt VinFuture năm 2023 dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới năm nay đã được trao cho GS. Daniel Joshua Drucker (Canada), GS. Joel Francis Habener (Mỹ), GS. Jens Juul Holst (Đan Mạch) và PGS. Svetlana Mojsov (Mỹ) với công trình tiên phong Khám phá vai trò của các peptide giống glucagon 1 (GLP-1), là nền tảng cho các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường và béo phì hiệu quả và thúc đẩy các liệu pháp điều trị mới đối với các bệnh thoái hóa thần kinh”.
Giải Đặc biệt VinFuture năm 2023 dành cho Nhà khoa học nữ vinh danh GS Susan Solomon (Mỹ) cho đóng góp quan trọng trong việc “Khám phá cơ chế gây suy giảm tầng ozon ở Nam Cực”, góp phần thúc đẩy Nghị định thư Montreal một nỗ lực quan trọng giúp giảm lượng lớn phát thải khí nhà kính trên toàn cầu.
Giải thưởng chính của VinFuture năm nay (trị giá 3 triệu USD) đã được trao cho 4 nhà khoa học gồm GS Martin Andrew Green (Úc), GS Stanley Whittingham (Mỹ), GS Rachid Yazami (Ma-rốc), GS Akira Yoshino (Nhật Bản) với phát minh đột phá kiến tạo nền tảng bền vững cho năng lượng xanh thông qua việc sản xuất bằng pin mặt trời và lưu trữ bằng pin Lithium-ion.
Hai cuộc cách mạng công nghệ này là động lực thúc đẩy, mở rộng và giúp đưa nguồn năng lượng sạch tiếp cận rộng rãi tới cuộc sống hàng ngày của nhiều người dân, thông qua việc chuyển đổi năng lượng mặt trời thành điện bằng pin mặt trời PERC và lưu trữ bằng pin Lithium-ion.
Giải thưởng khoa học, công nghệ thường niên toàn cầu VinFuture do Quỹ VinFuture (được sáng lập bởi Chủ tịch Tập đoàn Vingroup – ông Phạm Nhật Vượng và phu nhân – bà Phạm Thu Hương) thành lập, nhằm tôn vinh những công trình khoa học kiệt xuất có tính ứng dụng cao, có thể tạo ra sự thay đổi tích cực cho cuộc sống của hàng triệu người trên thế giới.
Hệ thống Giải thưởng gồm 4 hạng mục, trong đó Giải thưởng Chính – trị giá 3 triệu đô la Mỹ – là một trong những giải thưởng có giá trị lớn nhất trên thế giới.
Ngoài ra, còn có 3 Giải Đặc biệt, mỗi giải trị giá 500 nghìn đô la Mỹ dành cho nhà khoa học nữ, nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển và nhà khoa học nghiên cứu những lĩnh vực mới.
Ở mùa giải thứ 3, VinFuture có chủ đề “Chung sức Toàn cầu”, đề cao tầm quan trọng của sự hợp tác toàn cầu để làm nên những công nghệ đột phá có tác động trên diện rộng. Giải thưởng nhận được 1.389 hồ sơ đề cử, đến từ 90 quốc gia và vùng lãnh thổ trên khắp 5 châu lục, tăng gấp gần 3 lần so với mùa giải đầu tiên.
