> Ngô Bảo Châu được phong danh hiệu giáo sư xuất sắc
> Đối thoại của GS Ngô Bảo Châu với GS Mỹ
Học Toán, hãy đặt câu hỏI “tại sao”
| Tại buổi làm việc với UBND TP Đà Nẵng chiều 30-6, GS Ngô Bảo Châu - Giám đốc khoa học Viện toán cao cấp đề xuất thành phố có cơ chế hỗ trợ xây dựng Trung tâm hội nghị Khoa học quốc tế, đặc thù về toán học trên địa bàn. Theo GS Châu, với vị thế trung tâm miền Trung, nằm giữa hai đầu đất nước, hội tụ các yếu tố thuận lợi về cơ sở hạ tầng, du lịch, văn hóa , Đà Nẵng có điều kiện lớn hình thành Trung tâm hội nghị khoa học. |
Buổi gặp gỡ, nói chuyện được cả trường háo hức, mong đợi nên ngay từ sáng sớm, khán phòng hơn 200 chỗ đã chật kín học sinh, thầy cô THPT chuyên Lê Quý Đôn.
Giọng ấm vang, GS Ngô Bảo Châu - - Giám đốc khoa học Viện Toán cao cấp Việt Nam - không đi ngay vào những kiến thức chuyên ngành mà bắt đầu bài giảng từ cái thước kẻ, compa, các đồ dùng học tập…
Theo GS Châu, nếu chỉ nhìn thước kẻ dưới góc độ thông thường, đo chiều dài sẽ không thấy được quyền năng của các thước kẻ hiện hữu các nguyên lý toán học.
Bài giảng tiếp tục phát triển đến việc tính toán tam giác vuông, căn bậc hai, căn bậc ba, các số nguyên, hữu tỷ, hữu hạn, vô hạn…
GS Ngô Bảo Châu đem đến khái niệm mới để làm các nghiên cứu đó là khái niệm “trường” các con số, phép tính ổn định, rồi ví von việc xác lập các phép tính cộng trừ nhân chia bằng cách gọi “miễn phí”, còn lại các phép tính căn sẽ bị “đánh phí thuê bao” với các con số hữu hạn.
Không chỉ thông qua một số bài giảng cụ thể, điều giáo sư muốn nhấn mạnh chính là việc phải đặt câu hỏi tại sao trong mỗi cách làm bài, học tập và nghiên cứu của mình.
“Mỗi phép tính, mỗi lời giải đều có lô gic của nó, toán học phải đảm bảo sự lo gic. Vì thế, khi làm bài chúng ta phải đánh một dấu hỏi rất to “tại sao”, tại sao làm thế này, mà không làm thế khác? Có như thế chúng ta mới tìm hiểu được căn nguyên, và tiếp cận các nguyên lý của toán học, thay vì chỉ học trên bề nổi” - GS Châu nói.
Nhiều học sinh chuyên toán THPT Lê Quý Đôn vừa ấn tượng với cách giảng bài tuy nhiên vẫn thắc mắc “chất vấn”.
Vấn đề khá trăn trở với GS.Ngô Bảo Châu là ngành toán học hiện nay chưa được xã hội quan tâm chú trọng. GS Châu bộc bạch: Khi tôi còn học cấp ba 20 năm về trước, bên cạnh niềm say mê toán học của bản thân còn có sự khích lệ rất lớn của gia đình, xã hội.
Còn ở thời đại công nghệ hiện nay, học sinh có nhiều điều kiện tiếp cận tài liệu, các vấn đề chưa hiểu chỉ cần lên google tìm kiếm sẽ được giải đáp dễ dàng hơn nhiều. Nhưng cái bất lợi theo cảm nhận của tôi là phần nào xã hội không còn coi trọng lắm việc học toán, khoa học cơ bản. Đó là điều đáng tiếc.
 |
| Buổi nói chuyện sôi động khi nhiều học sinh Lê Quý Đôn tham gia đặt câu hỏi, thắc mắc toán học với vị Giáo sư hàng đầu toán học Ngô Bảo Châu . |
Bình thản, trải nghiệm nhờ văn chương
GS Châu cũng khiến cả hội trường bất ngờ khi nói về niềm yêu thích, triết lý văn chương. GS Châu nói: “Ai trong chúng ta cũng chỉ sống được một cuộc đời, nhưng ở văn chương, sách vở có nhiều cuộc đời khác nhau. Nó giúp chúng ta sống cuộc sống của nhiều cuộc đời khác nhau và có sự trải nghiệm tốt hơn”.
Theo GS Châu: đọc văn chương giúp chúng ta rút ngắn khoảng cách với cuộc sống. Ai cũng mong muốn cuộc sống của chúng ta thuận lợi; luôn nghĩ mình về những khía cạnh tốt, mình hào hiệp, không nhỏ nhen… Sức tự vệ của bản thân không cho phép chúng ta nhìn ra những khía cạnh “xấu” của bản thân. Nhưng khi gặp sự bất hạnh, khó khăn mới chính là lúc, chúng ta nhìn lại, đánh giá về bản thân của chính mình.
Nhờ văn chương chúng ta không còn lạ lẫm với những cảnh đời, số phận khác nhau. Thế nên, ít nhất, khi gặp sự việc diễn ra với chính bản thân mình, chúng ta cũng không quá lạ lẫm và có được sự bình thản để vượt qua được những thử thách của cuộc sống.
“Chẳng ai có đủ thời gian để tự mày mò, khám phá kiến thức chung của nhân loại, nhưng chính nhờ văn chương, sách vở giúp chúng ta trải nghiệm, khám phá và có thể sống cuộc sống bằng chiều dài của lịch sử nhân loại” - GS Ngô Bảo Châu nói thêm.
Việc gắn kết toán học - văn chương góp phần làm “mềm hóa” các con số, cách tiếp cận hai môn học cơ bản, đồng thời chiếu tư duy lô gic không chỉ ở các phép tính mà trong diễn biến, trật tự số phận nhân vật, các mặt của cuộc sống.
Nhật Hường, học sinh lớp 10A1 (THPT Lê Quy Đôn) nói: buổi gặp gỡ với GS Châu giúp chúng em thêm sự tự tin, say mê để theo đuổi việc học Toán, đồng thời khích lệ khả năng tiếp cận văn chương. GS cũng đã gợi mở cho chúng em nhiều điều về phương pháp tự học, cách giải quyết những vấn đề nảy sinh trong quá trình học tập cũng như cách tạo sự cân bằng trong cuộc sống”.
TS Nguyễn Đình Vĩnh- Hiệu trưởng trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn cũng cho hay: Tuy thời gian nói chuyện không dài, nhưng GS Ngô Bảo Châu đã truyền cho các học sinh tinh thần phải luôn đặt những câu hỏi tại sao. Đây là những gợi thức cho học sinh trên con đường đi về phía trước.
