Biểu tượng văn hóa thập niên 2000
iTunes “chào đời” vào 18 năm về trước, vài tháng trước khi Apple cho ra mắt phiên bản iPod đầu tiên. Vì thế, có thể nói sứ mệnh của “bộ đôi” iTunes - iPod đó là mang người dùng đến với kỉ nguyên máy nghe nhạc MP3. Chỉ với 99 cents (23.000 đồng) bạn có thể mua được bất kì bài hát nào. Trong khi đó, giá của digital album là 10 đôla (230.000 đồng) - thấp hơn so với một chiếc CD. Cố CEO của Apple - Steve Jobs đã mô tả iTunes như là "bình minh của thời đại kỹ thuật số", khi khách hàng có quyền sở hữu đối với âm nhạc của họ mà không cần chiếc đĩa CD.
 |
Trước iTunes, người dùng từng tải nhạc miễn phí (tất nhiên là bất hợp pháp) từ Napster hay Limewire. Hoặc nếu muốn nghe nhạc bản quyền, họ sẽ phải mang bên mình hàng chục chiếc đĩa CD. iTunes đã thay đổi điều đó một lần và mãi mãi nhờ vào chất lượng âm nhạc, thời gian tải nhanh và khả năng đồng bộ hóa giữa các thiết bị. Ngoài ra, iTunes còn sở hữu hợp đồng phân phối độc quyền âm nhạc của những nghệ sĩ nổi tiếng như Black Eyed Peas, Mary J. Blige, The Rolling Stones và Yo-Yo Ma. Rất nhanh chóng, iTunes trở thành biểu tượng văn hóa của thập niên 2000. iTunes là một trong số ít ứng dụng Apple cho phép vận hạnh ở ngoài hệ sinh thái của mình, khi iTunes “cập bến” hệ điều hành Windows vào năm 2003. Đến năm 2012, 75% giao dịch âm nhạc đều có sản phẩm là nhạc số.
 |
Steve Jobs đã sai?
Năm 2008, Spotify đã ra đời. Đến năm 2013 - 2014, đa số mọi người đều có ứng dụng streaming trong điện thoại của mình. Thật ra ý tưởng về một nền tảng streaming đã được nhen nhóm từ năm 2001 với Rhapsody. Tuy nhiên, Apple vẫn trung thành với ý tưởng sở hữu âm nhạc của mình, bởi vì theo Steve Jobs, “khách hàng không muốn thuê âm nhạc”. Thời gian đã chứng minh Steve Jobs đã sai!
Dấu chấm hết của iTunes đến vào ngày 28/3/2014, khi Apple thông báo mua lại Beats Electronics - công ty sở hữu nền tảng streaming Beats Music sau này được đổi tên thành Apple Music. Điều này có nghĩa là Apple đã gián tiếp thừa nhận họ đã sai, và giờ đây họ đã bị Spotify bỏ xa đến 10 triệu người đăng ký thuê bao (subscribers). Ngay cả khi Apple Music đạt 50 triệu subscribers thì Spotify cũng “cán mốc” 100 triệu subscribers.
 |
Năm 2018, streaming đóng góp đến ba phần tư doanh thu nền công nghiệp ghi âm tại Mỹ, trong khi nhạc số chỉ chiếm 11%. Hiện tại thị phần của nhạc số thậm chí còn thấp hơn cả đĩa CD. Thị trường phim cũng đang có những diễn biến tương tự với thị trường ghi âm. Netflix giờ đã có 150 triệu subscribers, và streaming phim đang dần thay thế những mô hình phân phối phim truyền thống. Sau nhiều năm đứng ngoài cuộc chơi, Apple sẽ gia nhập thị trường streaming (cho thuê) phim với Apple TV. Đây lại là một lý do nữa khiến Apple buộc phải từ bỏ iTunes, khi đây đồng thời cũng là nền tảng bán phim của Apple.
Streaming là nguyên nhân chính dẫn đến sự sụp đổ của iTunes. Tuy nhiên, chính iTunes cũng đã “tự bắn vào chân mình”. Những năm gần đây, Apple “nhồi nhét” càng ngày càng nhiều thứ vào iTunes, từ phim dài, TV show đến podcast. Điều này khiến ứng dụng dần trở nên chậm chạp và khó sử dụng. Đấy là còn chưa kể đến số lần cập nhật ứng dụng nhiều vô kể.
 |
Từ năm 2015, iTunes còn không thể lưu và phát âm nhạc của người dùng một cách tử tế. Thậm chí ngay cả khi bạn đã trả tiền, iTunes đôi khi vẫn không trao cho bạn đủ những gì bạn đã mua. Lấy ví dụ, nếu bạn mua album tổng hợp Decade (Neil Young) khi đã sở hữu album On The Beach, iTunes sẽ tự ý loại Walk On và Tired Eyes - hai bài hát thuộc On The Beach khỏi phiên bản album Decade của bạn.
Sau cơn mưa trời lại sáng
Những tính năng của iTunes sẽ được chia ra cho 3 ứng dụng là Apple Music, Apple Podcasts và Apple TV. Nếu muốn người dùng vẫn có thể mua nhạc số tại iTunes Music Store - một tính năng của Apple Music. Sự chia tách này sẽ mang đến trải nghiệm đơn giản hơn cho người dùng. Tuy vậy, Apple vẫn còn rất nhiều việc phải làm, khi thị phần của Apple Music hiện tại chỉ bằng một nửa so với Spotify. Nhưng ít nhất tình hình kinh doanh của Apple đã có những diễn biến tích cực, khi doanh thu đầu năm nay lên đến 11.5 tỉ đôla (265 nghìn tỉ đồng). Tồng số lượng subscribers trên tất cả các nền tảng streaming của Apple đã lên đến 390 triệu người.
 |
Có thể khẳng định kỉ nguyên nhạc số đã chấm dứt, và đây là thởi kì hưng thịnh của kỉ nguyên streaming. Đối với Apple, iTunes đã hoàn thành sứ mạng của mình. Từ một nhà sản xuất phần cứng, Apple đã chuyển mình trở thành một hệ sinh thái đẳng cấp trong mắt người tiêu dùng. iTunes có thể đã dừng lại, nhưng đây là cơ hội cho Apple tạo nên một thứ còn tuyệt vời hơn thế nữa.
