Những ngày qua, Na Tra 2 khuynh đảo nhiều thị trường lớn, cho thấy sự trỗi dậy của hoạt hình Trung Quốc trong làng điện ảnh thế giới. Theo trang Sina Finance, phim đáp ứng kỳ vọng của khán giả về cả nội dung và hình ảnh, xứng đáng với doanh thu hơn một tỷ USD. Phim xoay quanh Na Tra - vốn được nhìn nhận là ma quỷ - từng hoài nghi bản thân. Nhờ tình yêu của gia đình và bạn bè, Na Tra phá bỏ thành kiến để tuyên bố: "Ta là ma thì đã sao, là ma là tiên, do ta định đoạt". Hơn 130 công ty sản xuất phim hoạt hình của Trung Quốc với khoảng 4.000 nhân sự hợp lực tạo nên bộ phim.

Cơn sốt Na Tra cũng là dịp để hoạt hình Việt Nam nhìn nhận khía cạnh đưa văn hóa truyền thống, nhân vật trong lịch sử, truyền thuyết dân gian lên phim. Với bề dày văn hóa, chúng ta không thiếu những nhân vật như Na Tra của Trung Quốc. Nhưng đáng tiếc chưa khai thác triệt để.

Một số đạo diễn, chuyên gia trong lĩnh vực phim hoạt hình ở Việt Nam trao đổi với Tiền Phong về câu chuyện tháo gỡ khó khăn, đưa hoạt hình Việt ra thế giới.

Hơn 60 năm vẫn nhàng nhàng, thiếu dấu ấn

Đạo diễn, NSND Phạm Minh Trí - "lão tướng" trong lĩnh vực sản xuất phim hoạt hình ở Việt Nam - nhận định: "Na Tra hội tụ quá nhiều yếu tố để thành công. Bên cạnh việc nhà làm phim, đạo diễn tài ba, Trung Quốc có thị trường trong nước rộng. Hoạt hình Trung Quốc tiến nhanh vì tiềm lực kinh tế mạnh". Khi bộ phim ra rạp, nhiều sản phẩm ăn theo như vòng tay, mô hình đồ chơi Na Tra cũng cháy hàng.

Ở Việt Nam, đạo diễn Phạm Minh Trí cho rằng nền hoạt hình đang phát triển, mở rộng. Tín hiệu vui là ngày càng nhiều người trẻ tham gia sản xuất phim. Năm 2023, Wolfoo và hòn đảo kỳ bí trở thành phim hoạt hình chiếu rạp đầu tiên tại Việt Nam, đánh dấu sự khởi sắc của hoạt hình trong nước. Tuy nhiên, khán giả vẫn kỳ vọng nhiều hơn thế.

Wolfoo và hòn đảo kỳ bí mở cánh cửa cho hoạt hình Việt bước vào cuộc chơi màn ảnh rộng.

Đạo diễn, NSND Hà Bắc đánh giá nền hoạt hình Trung Quốc hay Nhật Bản cũng đi lên từ con số 0, nhưng có tiềm năng lớn và được hỗ trợ tối đa. "Làm phim hoạt hình cực kỳ khó, từ đào tạo nhân lực tới kỹ thuật, định hướng tư duy sáng tác. Điều quan trọng nhất của phim hoạt hình là độc đáo, có bản sắc, truyền thống. Điều này Trung Quốc hay Nhật Bản, Thái Lan đều làm rất tốt. Nhưng Việt Nam đáng tiếc chưa làm được. Hoạt hình Việt hơn 60 năm qua vẫn thường thường, nhàng nhàng, xa đường quốc lộ", đạo diễn Hà Bắc nói.

Chuyên gia chia sẻ thực trạng nhiều phim hoạt hình hay nhưng làm xong chỉ cất kho, không được phát hành. Đạo diễn Hà Bắc chỉ ra các đơn vị đang làm tốt khâu sản xuất, kỹ thuật nhưng phát hành đầu ra yếu. Đầu tư cho phim hoạt hình cũng hạn chế.

"Nếu không được đầu tư, hoạt hình Việt mãi mãi đến sau. Muốn phát triển, nền hoạt hình phải tìm ra tiếng nói riêng, phải có một nhân vật điển hình. Trung Quốc có Na Tra, Mỹ có Tom và Jerry… Chúng ta chưa có một nhân vật hoạt hình nào thực sự nổi bật", đạo diễn Hà Bắc nói.

Không thể mãi gắn mác xưởng gia công

Ông Thierry Nguyễn - Phó Chủ tịch Hiệp hội VFX và hoạt hình Việt Nam - khẳng định nền hoạt hình Việt Nam trước nay vẫn được gắn mác là đơn vị gia công quốc tế bởi nhân sự có nghề tốt, trẻ tuổi, giá cả lại cạnh tranh trong khu vực. Thực tế, điều đó không có gì xấu bởi nếu không gia công, làm thuê thì khó tiếp thu kiến thức, kỹ năng từ nước ngoài và có nguồn tài chính để duy trì hoạt động sản xuất.

"Tuy nhiên đã đến lúc chúng ta chuyển mình, xé bỏ mác là đơn vị gia công. Để làm được điều đó, hoạt hình Việt cần những phim dài thực sự chất lượng, mang ý nghĩa mở đường. Hiệp hội VFX và hoạt hình Việt Nam có thể hỗ trợ các studio trong hệ sinh thái hoạt hình cùng tham gia liên hoan phim. Chúng ta đứng trước cơ hội lịch sử để chứng minh với bạn bè quốc tế rằng Việt Nam không chỉ biết gia công mà còn sáng tạo, tự sản xuất phim", ông Thierry Nguyễn nói.

Cơn sốt Na Tra cũng là dịp để hoạt hình Việt Nam nhìn nhận khía cạnh đưa văn hóa truyền thống lên phim.

Thời gian làm một phim hoạt hình có thể kéo dài từ 4 đến 5 năm, trong khi làm phim người đóng có thể chỉ mất năm rưỡi, 2 năm, nếu nhanh có thể tính theo tháng.

Phim hoạt hình cũng đòi hỏi đội ngũ nhân sự lớn. Theo đạo diễn Phạm Minh Trí, đầu tư cho hoạt hình cần chiều sâu. Ông ví đội ngũ nhân sự làm ra một bộ phim không thể chỉ lẻ tẻ 2-30 người mà phải "đông như xưởng May 10". Đó mới là công nghiệp làm phim.

Mang phim ra quốc tế

Đạo diễn Phạm Minh Trí nhận định hoạt hình Việt Nam có nhiều chất liệu để khai thác, điển hình là vốn dân gian đậm đặc với vô vàn truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn. Hoạt hình Việt có thể đi con đường này để ra quốc tế, với thế mạnh là kịch bản nhỏ nhẹ, nhân văn, đậm bản sắc dân tộc. "Phải biết điểm mạnh là gì để cạnh tranh. Chúng ta thuyết phục khán giả thế giới bằng kịch bản hay, độc đáo thay vì kỹ xảo hoành tráng", ông Phạm Minh Trí chia sẻ.

Đạo diễn, NSND Phạm Minh Trí. Ảnh: Ngọc Ánh.

PGS. TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội - khẳng định tiềm năng phát triển của hoạt hình còn rất lớn, rất hứa hẹn nếu biết cách ươm mầm tài năng trẻ và tích cực tham gia sự kiện giao lưu, hợp tác.

Năm 2025 đánh dấu lần góp mặt đầu tiên của Việt Nam tại Liên hoan phim hoạt hình quốc tế Annecy. Đây là một trong những lễ hội điện ảnh danh giá nhất của ngành hoạt hình toàn cầu. Nhiều sản phẩm hoạt hình Việt Nam được giới thiệu tại sân chơi quốc tế thông qua gian trưng bày sản phẩm hoạt hình nổi bật trong nước. Đây cũng là dịp tiếp xúc trực tiếp với các nhà đầu tư cũng như các xưởng phim quốc tế.

Phó Chủ tịch Hiệp hội VFX và hoạt hình Việt Nam Thierry Nguyễn cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tham gia các liên hoan phim. Hoạt động này phải được duy trì đều đặn, trên cơ sở hợp tác với các cơ quan nhà nước, ban, bộ ngành để có kế hoạch dài hạn trong các năm tới.

"Rất khó để hoạt hình Việt so sánh với những tác phẩm lớn như Na Tra. Chúng ta đang tiến dần từng bước, cả về kỹ thuật làm phim lẫn kịch bản. Hy vọng trong tương lai chúng ta có một phim thành công như Na Tra", ông Thierry Nguyễn nói với Tiền Phong.

Thế khó của nữ thần thanh xuân khiến triệu khán giả mê đắm

22/02/2025

Hình ảnh mới của NSND Công Lý

19/02/2025