The Makanai: Cooking for the Maiko House là series mới của Netflix được chuyển thể từ tác phẩm truyện tranh Kiyo in Kyoto do họa sĩ Aiko Koyama sáng tác, cầm trịch bởi vị "quái kiệt" Hirokazu Kore-eda từng đoạt giải Cành Cọ Vàng tại LHP Cannes 2018 và là “cha đẻ” của hàng loạt tác phẩm điện ảnh xuất sắc như: Nobody Knows (2004), Like Father, Like Son (2013), Shoplifters (2018)...
Sức mạnh của món ăn được nấu bằng cả tâm hồn
Trong chuyến dã ngoại đến Kyoto, hai cô gái 15 tuổi Kiyo và Sumire đã bị thu hút bởi không khí yên bình chốn cố đô và đặc biệt là vẻ đẹp của các maiko (geisha tập sự). Từ đó, cả hai quyết tâm rời quê nhà Aomori, chuyển đến Kyoto để được đào tạo trở thành những nghệ nhân geisha.
 |
Tại đây, Kiyo và Sumire được nhận vào nhà Saku - ngôi nhà chung của các maiko được quản lý bởi hai “người mẹ” là bà Chiyo và Azusa. Trong quá trình thích nghi với cuộc sống của một maiko, hành trình của đôi bạn thân dần tách ra thành hai hướng. Nếu Sumire sớm bộc lộ tài năng nghệ thuật của một geisha thực thụ, Kiyo lại là một sự “lạc tông” so với mong đợi của sư phụ và các mẹ.
Tuy nhiên, Kiyo lại ngây ngô và không quá hụt hẫng. Thay vào đó, cô đặc biệt chú ý đến các món ăn được nấu bởi makanai. Khi sự chú tâm biến thành đam mê và khát vọng, Kiyo quyết định sẽ trụ lại nhà Saku với vai trò makanai - người chuyên nấu những bữa ăn cho các maiko.
 |
Mỗi tập phim được mở ra bằng lời mời thưởng thức một món ăn do Kiyo nấu. Những món ăn đó dẫn đến những câu chuyện nhẹ nhàng, sâu lắng về từng nhân vật nói riêng và về cả thế giới geisha lẫn văn hóa truyền thống Nhật Bản nói chung. Từ căn bếp, Kiyo đã kết nối mọi thành viên trong nhà Saku lại với nhau. Đó là nơi ai cũng được chào đón, là nơi phiền muộn được gác lại, chỉ còn niềm hạnh phúc khi cơn đói cồn cào được xoa dịu.
Là một người hoạt bát nhưng kiệm lời, Kiyo đã thông qua việc nấu nướng để bày tỏ lòng mình với thế giới xung quanh. Sự tích cực, lạc quan, chân thành và cởi mở của Kiyo được phóng chiếu lên từng món ăn cô chuẩn bị. Chính vì thế, mỗi số chúng đều ẩn chứa nguồn sức mạnh nội tại có khả năng giải tỏa căng thẳng, gợi lòng hoài niệm, xoa dịu nỗi nhớ quê, chữa lành cơn đau ốm, thậm chí tiếp thêm động lực cho những quyết định quan trọng trong đời người.
Một lát cắt cuộc sống bình dị của các geisha
Không chỉ tập trung khai thác căn bếp của Kiyo, bộ phim dần mở rộng điểm nhìn và đưa khán giả đi vào những ngóc ngách trong đời sống thường nhật của maiko và geiko (tên gọi khác của geisha).
Thông thường, muốn trở thành geisha, các cô gái trẻ trong độ tuổi 15 - 20 sẽ phải rời xa gia đình để đến lò đào tạo ở Kyoto, cùng sống trong những ngôi nhà chung để được truyền nghề. Họ sẽ học qua nhiều nội dung liên quan đến văn hoá và lễ nghi truyền thống của Nhật Bản như trà đạo, cắm hoa, múa truyền thống, nhạc cụ, nghi thức giao tiếp… trong vòng 5 - 6 năm. Vì vậy, đây là một thế giới khép kín và nhiều quy củ.
Thế nhưng, khi chất liệu đời sống này được trao vào tay của Hirokazu Kore-eda, ông không chú tâm khai thác hình ảnh vương giả hay cố gắng tạo nên sự kịch tính. Thay vào đó, vị đạo diễn người Nhật lại mang đến những thước phim bình dị về đời sống của những thiếu nữ maiko.
 |
Sau những giờ học tập và làm việc, họ lại trở về đúng độ tuổi, là những thiếu nữ đôi mươi vô tư, hồn nhiên nhưng cũng đầy khao khát. Và ngôi nhà chung Saku cũng không hề mang dáng vẻ của một “lò đào tạo” khắc nghiệt mà lại ấm cúng như một gia đình, nơi mọi người tôn trọng, bao dung và quan tâm lẫn nhau.
Những trăn trở của người nghệ sĩ với văn hóa truyền thống
The Makanai còn khai thác những trăn trở nghiêm túc của nghệ nhân geisha đối với nghề nghiệp truyền thống. Điều này thể hiện rõ nhất qua nhân vật Momoko, tiền bối của Sumire và là geiko được săn đón nhất tại Kyoto.
Momoko đã dạy Sumire cách yêu lấy nghề geisha. Đó là sự gắn bó tinh thần cao hơn cả tình yêu nam nữ thông thường, tạo nên động lực để rèn luyện bản thân mỗi ngày, sao cho mỗi lần màn trình diễn đều là “một lần để đời”. Vì không xem geisha là một nghề nghiệp, Momoko biến văn hoá truyền thống trở thành một phần không thể thiếu trong bản dạng của mình.
 |
Kết nối sâu sắc với văn hoá truyền thống nhưng đồng thời cũng là một người phụ nữ hiện đại, Momoko luôn trăn trở về các quy củ đã được định hình từ xa xưa. Cô muốn thay đổi quy định không được tiếp tục hành nghề khi đã lựa chọn kết hôn của giới geisha, muốn xây dựng một sân khấu truyền thống mang hơi thở hiện đại và quan tâm đến quá trình rèn luyện của hậu bối Sumire. Mặc vẻ bề ngoài lạnh lùng và lãnh đạm, Momoko là nhân vật mang nhiều tâm tư, kỳ vọng về vai trò của nghệ nhân geisha trong thế giới hiện đại ngày nay.
 |
Qua những thước phim tĩnh tại, trong trẻo và đậm chất thiền, Makanai: Đầu Bếp Nhà Maiko nâng niu từng cảm xúc tinh tế của các nhân vật, từ niềm vui, nỗi buồn cho đến những yêu thương chôn giấu, như gột rửa những muộn phiền và mang đến lời chúc năm mới an yên, hạnh phúc cho tất cả mọi người.
 |
