Khi cây lúa bắt đầu trổ đòng cũng là lúc ếch nhái ngoài đồng sinh sôi nảy nở. Từng đàn, từng đàn nhảy cà tưng lỗ chỗ khắp nơi, đi đâu cũng bắt gặp. Ngày ấy chẳng biết ếch nhái từ đâu tứa ra nhiều không đếm xuể, nhưng mới đầu mùa nên chủ yếu là nhái con, chỉ nhỉnh hơn hạt lạc chút xíu.
 |
Phải đến giữa tháng, khi những bông lúa đầu tiên ngoi khỏi búp đòng vươn mình ra đón những cơn mưa lất phất, dai dẳng, cùng lúc đó côn trùng bắt đầu phát triển thì ếch nhái mới dần dần phổng phao. Thức ăn của chúng chủ yếu là côn trùng hoặc chút mầm non từ hoa màu đồng ruộng. Ếch nhái coi vậy mà mau lớn, chẳng mấy chốc mà to bằng ngón chân cái, có con gấp hai, ba lần như vậy.
 |
Mùa mưa bắt đầu. Sau những cơn mưa rào bất chợt, ếch nhái đồng loạt à uôm, thứ thanh âm quen thuộc phát ra khắp nơi trên cánh đồng làng. Bố bảo âm thanh ấy là tiếng ếch nhái gọi bầy, rủ nhau ra uống lấy những hạt mưa đầu mùa tinh khiết. Chạng vạng tối, ếch nhái rủ nhau nhảy khắp các hốc ao, bờ ruộng. Người ở quê ngày ấy có thêm những buổi tối không ngủ, chuẩn bị những đèn, những vợt, những móc đi bắt ếch nhái sau cơn mưa rào sũng ướt vừa kịp ngưng.
 |
Ngày nhỏ tôi hay theo bố ra đồng soi ếch nhái sau những trận mưa rào. Buổi tối khi cả nhà cơm nước xong xuôi là bố chuẩn bị dụng cụ cho chuyến đi bắt ếch. Tôi có nhiệm vụ theo sau lưng bố, xách theo chiếc giỏ đan tre. Bố đi đằng trước, tôi lẽo đẽo theo sau. Ếch nhái gặp phải ánh đèn, chói mắt là đứng yên chứ không nhảy đi chỗ khác nên chỉ việc dùng vợt là có thể bắt dễ dàng. Riêng chỉ có ếch là phải kỳ công hơn một chút, vì ếch chủ yếu chui rúc trong hang hoặc núp lùm dưới những vạt cỏ tốt um. Một đêm như thế, chỉ cần bỏ ra hai, ba tiếng là bắt đầy cả xô ếch nhái.
 |
Nhái bắt về bố tôi bỏ riêng ra, cho vô hũ muối dần để dành nấu cám cho lợn. Ếch to được bố nhốt riêng ra một chỗ, buộc chân, xâu chuỗi lại để sáng hôm sau mẹ mang ra chợ bán mua cá thịt đổi bữa cho cả nhà. Có vài chú ếch nhỏ bố cho vào băm chả lá lốt rán giòn cho chúng tôi ăn, có khi bố cho chút mẻ vào nấu cùng chuối xanh, bỏ thêm ít tía tô, lá lốt cho dậy mùi không quên xắt vài lát ớt nhỏ. Ngày mưa mà được ăn những món này thì chỉ còn nước xuýt xoa mà tấm tắc khen ngon. Vậy nên cứ đến mùa mưa, tôi luôn háo hức để được cùng bố ra đồng vợt ếch nhái. Song hơn hết là được thưởng thức món ăn đồng quê ngon nức nở một thời.
 |
Giờ ở quê ếch nhái không còn nhiều. Vài gia đình quây lưới bờ ao để nuôi ếch theo dạng công nghiệp. Ếch nuôi bán đầy ngoài chợ, giá cả cũng bình dân nhưng thịt không chắc và dai, nấu lên không còn tự nhiên như món thịt ếch được bắt ngoài đồng thuở nọ.
Tôi trở về thăm quê sau bao năm bôn ba nơi xứ người. Mùa mưa về sũng ướt những con đường đất dẫn vào làng nhầy nhụa. Làng mạc không thay đổi là mấy, vẫn cảnh xưa người cũ như ngày tôi mới đi.
 |
Một tối ngồi sum họp với gia đình, nghe tiếng mưa ngoài hiên tí tách, bao câu chuyện ngày xưa bỗng chốc ùa về thảng hoặc trong ký ức. Ước gì được quay lại như những ngày xưa, nửa đêm lẽo đẽo theo sau lưng bố ra đồng bắt ếch, về nấu những món ăn dân dã, ngon nức lòng bao đứa con quê thuở ngày thơ ấu.
PHẠM VĂN NINH
(Số nhà 32, Phố Nghi Tân, P. Đông Mai, Tx. Quảng Yên, Quảng Ninh)
Ảnh minh họa từ Internet
