Với mục đích giảm bớt tình trạng "học tủ" môn Văn và phát huy vai trò tự học, tự nghiên cứu của học sinh, vừa qua đã có những ý kiến đề xuất việc đề thi Ngữ văn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT nên sử dụng các tác phẩm ngoài chương trình học. Theo những người đề xuất, sáng kiến này sẽ giúp mở rộng hướng tiếp cận, giúp học sinh biết cách đọc và hiểu thêm nhiều tác phẩm khác, đồng thời cũng tránh được tình trạng “đóng khung" đề thi theo sách giáo khoa.
Từ bậc THCS cho đến THPT, chương trình phổ thông môn Ngữ văn mới sắp áp dụng chỉ có 6 tác phẩm là bắt buộc, còn lại là những tác phẩm tự chọn. Vì thế, nếu đề xuất này được thông qua, giới hạn nội dung đề thi tốt nghiệp THPT cũng sẽ "mở" rất rộng, thí sinh không thể "khoanh vùng" ôn tập như trước. Các đề xuất cho rằng đề thi phải chọn văn bản ý nghĩa, nằm trong chương trình (gồm bắt buộc và tự chọn, cả bậc học THPT), hoặc không nằm trong chương trình, nhưng phải thuộc về một thể loại cụ thể.
 |
Trong kỳ thi vừa qua, dù nằm trong chương trình song tác phẩm Sóng của Xuân Quỳnh vẫn khiến nhiều thí sinh "trật tủ" vì dự đoán đề thi ra vào tác phẩm văn xuôi. |
Sĩ tử 2K4 lo lắng vì không kịp làm quen với cách thức mới
“Việc học online trong điều kiện giãn cách do dịch bệnh trong cả 3 năm học ít nhiều cũng ảnh hưởng khá lớn về chất lượng học của lứa 2K4 tụi mình.” - chia sẻ của bạn Gia Hân (trường THPT Lê Quý Đôn, TP.HCM).
Cô bạn bày tỏ lo ngại: “Nếu đề xuất được áp dụng cho kì thi tốt nghiệp năm tới thì có lẽ hơi thiệt cho lứa 2K4 của tụi mình, vì nếu muốn đạt điểm cao thì cần có nhiều thời gian hơn để làm quen với cách học mới này, tự rèn luyện khả năng tự học và chạy nước rút mới có thể đạt kết quả tốt”.
 |
Gia Hân cho rằng đề xuất mới sẽ khiến khóa các bạn sinh năm 2004 thiệt thòi vì khó thích ứng trong hoàn cảnh học online nhiều hạn chế. Ảnh: NVCC |
Bạn Nguyên Phúc (trường THPT Chuyên Thoại Ngọc Hầu, An Giang) cũng rất lo lắng với đề xuất này: “Chúng mình chỉ còn một năm để vừa học vừa ôn tập, việc đưa một tác phẩm bên ngoài vào đề thi đòi hỏi thí sinh phải có kỹ năng và kiến thức khá vững.” Theo Nguyên Phúc, việc bắt đầu áp dụng đề xuất này cho năm học 2021 - 2022, một năm được dự báo tiếp tục đầy biến động bởi dịch bệnh là “hơi gấp”.
 |
Bạn Nguyên Phúc. Ảnh: NVCC |
Nguyên Phúc chia sẻ thêm: “Những năm qua Bộ Giáo dục - Đào tạo cũng đã có những đổi mới trong cách ra đề, không bó hẹp trong phạm vi chương trình lớp 12, điển hình như đề văn đợt 2 vừa rồi. Việc lấy phương án trên làm cách chống ôn tủ cho học sinh là không phù hợp và còn gây chán nản khi học sinh tìm đến môn Văn”.
Bạn Huỳnh Hoàng Mỹ (trường THPT chuyên Nguyễn Thiện Thành, Trà Vinh) đồng tình rằng biện pháp này sẽ hạn chế được tình trạng "ôn tủ" từ đề minh hoạ của Bộ nhưng cho rằng: “Tuy nhiên, nếu áp dụng liền đề xuất cho kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022 thì cũng hơi khó cho tụi mình.”
Nhiều thầy cô ủng hộ
Thầy Đỗ Đức Anh (trường THPT Bùi Thị Xuân, Q.1, TP.HCM) cho rằng thay đổi này sẽ giúp cải thiện phương pháp học Ngữ văn trong nhà trường hiện nay. Chia sẻ với Hoa Học Trò Online, thầy Đức Anh nói: “Vấn đề trong việc giảng dạy môn Văn là quá chú trọng vào dạy kiến thức thay vì kỹ năng cảm thụ, phân tích, đánh giá một tác phẩm. Bởi thế, khi cho ra một tác phẩm ngoài chương trình, học sinh sẽ không có những quan điểm riêng hoặc nhận xét bị phiến diện nếu vẫn chưa được hướng dẫn làm”.
 |
Thầy Đức Anh đồng tình với đề xuất trên. Ảnh: NVCC |
Thầy cho rằng việc ra đề “mở” như vậy là vô cùng cần thiết. Mặc dù sẽ khó khăn để đổi mới cách giảng dạy, cách tiếp thu kiến thức phù hợp nhưng sẽ giúp học sinh có những kỹ năng cần thiết hơn là việc học thuộc.
Cô Nguyễn Hoàng Hồng Châu (giáo viên Ngữ Văn, trường THPT chuyên Thoại Ngọc Hầu, An Giang) cho biết thay đổi này tiếp nối xu hướng dạy học hiện đã đang được áp dụng: “Đây là hướng dạy học đánh giá phẩm chất năng lực mà chương trình 2018 đang triển khai”. Tuy vậy, cô cũng cho rằng việc thực hiện này cần phải có “lộ trình” và “Đề thi là tổng hợp đánh giá cả một quá trình học tập của học sinh vì vậy cần gắn với chương trình học tập mà học sinh đang học”.
 |
Cô Hồng Châu. Ảnh: NVCC |
Thực tế, thời gian qua, việc ra những đề Văn mở trong các đề thi Ngữ văn đã phần nào đáp ứng được việc đánh giá tính sáng tạo, quan điểm, góc nhìn riêng của thí sinh. Việc đưa các tác phẩm ngoài chương trình học vào đề thi đòi hỏi một lộ trình thay đổi cách tiếp cận tư liệu học tập, khó có thể áp dụng ngay trong hoàn cảnh việc học trực tiếp liên tục bị gián đoạn, thay thế bằng học online trong 2 năm qua và dự kiến cả năm học tới. Vậy nên trước mắt, thiết thực hơn có lẽ là việc tiếp tục xu hướng đề Văn mở trong học và thi để dần giúp teen phá bỏ các khuôn mẫu, tư duy rập khuôn, "học tủ" trong môn Ngữ văn.
 |
