Thông thường khoa Miễn dịch - Dị ứng - Khớp (Bệnh viện Nhi Trung ương), trung bình tiếp nhận khoảng 60 - 80 bệnh nhi đến khám mỗi ngày. Tuy nhiên thời gian gần đây có ngày khoa tiếp nhận lên đến hơn 100 bệnh nhi (tăng từ 30% - 50%), trong đó có rất nhiều trẻ đến khám vì ho, thở khò khè, thở rít, hen phế quản.
Chỉ tính riêng trong 5 ngày cuối tháng 3 đã có hơn 120 trẻ đến khám được chẩn đoán mắc bệnh hen, 10% trong số đó phải nhập viện điều trị. Có những trường hợp nhập viện trong tình trạng cấp cứu vì lên cơn hen cấp mức độ nặng, gây khó thở nhiều, phải được hỗ trợ thở ô xy và sử dụng thuốc giãn phế quản để cắt cơn hen.
 |
Bác sĩ Quỳnh Chi hướng dẫn người nhà bệnh nhi cách nhận biết trẻ khó thở |
Đang nằm điều trị tại Khoa Miễn dịch - Dị ứng - Khớp, Bệnh viện Nhi Trung ương, bé H.N (4 tuổi, Hà Tĩnh) nhập viện trong tình trạng khó thở, ho nhiều kèm nôn. Bà của bé cho biết, bé đã được chẩn đoán mắc hen phế quản lúc 3 tuổi, mỗi khi thay đổi thời tiết, bé thường ho rất nhiều, lần nào bé ho dẫn đến nôn thì sẽ khó thở phải nhập viện để thở ô xy và khí dung.
Bên cạnh giường bé N. là bệnh nhi M.L (8 tuổi, ở Hà Tĩnh) vẫn đang phải thở ô xy ho, tức ngực, khó thở. Bố bệnh nhi L. cho biết trẻ thường tức ngực, khó thở nhiều lúc nửa đêm về sáng khiến bé không ngủ được.
“Cả 2 bệnh nhi đều có tiền sử ho, khò khè, đã được chẩn đoán hen nhưng chưa được điều trị dự phòng nên nhập viện trong tình trạng cơn hen cấp mức độ nặng gây khó thở”, TS. Lê Quỳnh Chi, Trưởng khoa Miễn dịch - Dị ứng - Khớp cho biết.
Bác sĩ, TS. Nguyễn Thị Vân Anh, Phó Trưởng khoa Miễn dịch - Dị ứng - Khớp, cho biết hen phế quản trẻ em là bệnh lí đường hô hấp đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính đường thở, gây co thắt phế quản, phù nề và tăng tiết dịch nhầy làm cho trẻ khó thở. Dị nguyên thường gặp nhất đối với trẻ bị hen phế quản là mạt nhà.
“Đây là loại động vật nhỏ ăn những mẩu da chết bong ra từ cơ thể người. Chúng sinh sống rất nhiều trong chăn, gối, giường của chúng ta hằng ngày. Vào thời tiết ấm và ẩm, chúng sinh sôi nảy nở rất nhanh.
Hơn thế, thời tiết ẩm khiến nấm mốc và các virus cũng phát triển. Vì vậy, trẻ bị hen phế quản hay khởi phát cơn hen trong gia đoạn này. Ở bệnh nhân mắc hen phế quản mạn tính, thời tiết nồm ẩm sẽ làm các cơn khó thở xuất hiện thường xuyên hơn, nếu kèm theo tình trạng nhiễm khuẩn thì mức độ cơn hen sẽ càng trở nên trầm trọng”, bác sĩ Vân Anh phân tích.
Cần thiết điều trị dự phòng tránh nguy cơ tử vong
Theo bác sĩ Chi: “Do thời tiết thay đổi thất thường nên tỉ lệ bệnh nhi hen nhập viện khá đông, chỉ tính riêng trong tháng 3, khoa đã tiếp nhận 50 bệnh nhi nhập viện vì cơn hen cấp, trong tình trạng khó thở, phải thở ô xy với biểu hiện cơn hen phế quản từ mức độ trung bình trở lên.
Hầu hết trẻ nhập viện vì cơn hen cấp đều chưa được điều trị dự phòng đầy đủ, có những trường hợp các bác sĩ đã kê đơn dự phòng nhưng gia đình chưa tuân thủ. Có trường hợp trẻ mới chỉ được gia đình đưa đi khám ở các phòng khám, chưa được thăm dò về chức năng hô hấp, các test dị ứng nên chưa được chẩn đoán xác định là hen và điều trị dự phòng”.
Các bác sĩ khuyến cáo, với bệnh nhi mắc bệnh hen, việc xác định chính xác bệnh và điều trị dự phòng đầy đủ sẽ giúp kiểm soát tốt nền viêm mãn tính của đường thở, giúp chức năng hô hấp của trẻ trở về bình thường, không ảnh hưởng đến cấu trúc của đường thở cũng như các hoạt động trong sinh hoạt hàng ngày: ăn uống, học tập, vui chơi, thể dục thể thao của trẻ.
“Nếu trẻ không được điều trị dự phòng đầy đủ, đúng cách thì sẽ thường xuyên bị lên cơn hen cấp. Đặc biệt khi trẻ có những thay đổi nhỏ như đi bơi, sinh hoạt ngoại khoá, hoặc thay đổi đột ngột về thời tiết, môi trường sống thì có nguy cơ mắc cơn hen cấp nặng. Bệnh hen phế quản không kiểm soát sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ”, bác sĩ Chi cảnh báo.
Để đạt được kiểm soát thật tốt bệnh hen, các bác sĩ khuyến cáo, ngoài vấn đề tiên quyết là tuân thủ điều trị các thuốc dự phòng để ổn định bệnh, cha mẹ cần đảm bảo chất lượng môi trường, vệ sinh nhà cửa, trường lớp, để tránh những căn nguyên gây khởi phát cơn hen ở trẻ.
Những trẻ hen phế quản cần được tiêm phòng đầy đủ vắc xin cúm hằng năm và vắc xin phế cầu theo tuổi. Trong trường hợp trẻ nhiễm virus, gia đình cần tuân thủ xịt thuốc dự phòng theo y lệnh, vệ sinh mũi họng, súc miệng thường xuyên.
Ngoài ra, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám định kì để được đánh giá về chức năng hô hấp, tình trạng kiểm soát hen của trẻ, đồng thời, được các chuyên gia y tế hướng dẫn cách xử trí khi lên cơn hen cấp. Cha mẹ tuyệt đối không được chủ quan sử dụng theo đơn thuốc cũ hoặc tự thay đổi phác đồ điều trị mà không có ý kiến của bác sĩ chuyên khoa, khiến tình trạng bệnh của trẻ ngày càng chuyển biến nặng.
“Với các trẻ có tiền sử mắc bệnh hen, khi xuất hiện triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi, ngứa mũi, ngạt tắc mũi, bắt đầu cảm thấy khó chịu, ho húng hắng, điều này báo hiệu trẻ có thể sắp xảy ra một cơn hen cấp, sau đó một vài ngày có thể biểu hiện ho, khó thở, thở rít. Khi đó cha mẹ cần đưa con đi khám hoặc xem lại thật kĩ các biện pháp điều trị dự phòng cũng như sử dụng thuốc cắt cơn để con không bị lên cơn cấp nặng, nguy hiểm” - TS. Vân Anh, Phó Trưởng khoa Miễn dịch - Dị ứng - Khớp .
