Facebook mất điểm với giới trẻ trên toàn thế giới
Ở Việt Nam, các trang mạng xã hội (MXH) phổ biến gồm Facebook, YouTube và Instagram, trong đó dù vẫn đang đứng số 1 nhưng Facebook đang dần để mất số lượng lớn người dùng trẻ vào tay Instagram. Với teen thế giới thì từ những năm gần đây, Facebook chỉ còn được teen xem như một kênh để giữ liên lạc với bạn bè, người quen, “làng” hoạt động chính của các bạn ấy là Snapchat và Instagram.
 |
Bạn An Thư (du học sinh LCA Eagles, Mỹ) kể: “Có lần tờ báo trường tớ làm một khảo sát về các MXH tụi tớ thường dùng. Đứng đầu là Snapchat với khoảng 60%, rồi theo sau là IG. Facebook nằm trong lựa chọn Khác (Others) và chỉ chiếm 14% thôi”.
Sự “thất sủng” của Facebook phần vì MXH này đang ngày càng “làm khó” người sử dụng. Năm 2017, Facebook chìm trong ma trận tin giả - tin thật, người dùng không biết đằng nào mà lần. Đầu năm 2018, Facebook tiếp tục “ghi điểm” xấu trong mắt người dùng với xì-căng-đan về bảo mật thông tin. Và gần đây, trang Digiday đưa tin Facebook đang hạn chế lượt reach đối với các trang thông tin gây ảnh hưởng, trang của KOL. Và hậu quả là Facebook đang mất dần đi lượng “độc giả” trung thành, chính là các teen, theo báo cáo của công ty nghiên cứu thị trường eMarketer đăng trên trang The Independent.
Tùy văn hóa mỗi nước mà các trang MXH khác nhau “lên ngôi”. Lấy ví dụ hai nước với hai nền văn hóa hoàn toàn khác nhau: Nhật và Mỹ.
Ở Nhật, mọi người dùng Twitter vì Twitter không bắt người sử dụng dùng tên và ảnh đại diện thật, và người Nhật, vốn nổi tiếng vì sự kín đáo của mình, thích điều này. Trang New York Times trích lại lời các chuyên gia rằng người Nhật dùng sự ẩn danh để bộc lộ bản thân, thoát khỏi áp lực phải làm theo xã hội. Ngoài ra, một lí do nữa là theo Fast Company, người dân xứ sở Mặt Trời mọc cho rằng Facebook là nơi khoe mẽ bản thân, trong khi văn hóa Nhật không ủng hộ việc khoe khoang thành tích hay cuộc sống cá nhân.
 |
Ngược lại, teen Mỹ lại rất thích chia sẻ hình ảnh của bản thân, do đó tại quốc gia này, Snapchat và Instagram đứng đầu danh sách các MXH ưa thích. Nếu ở Instagram, teen lựa chọn những tấm ảnh lung linh nhất để đăng thì tại Snapchat, teen có thể thoải mái gửi những tấm hình “lầy lội cháu bà nội” cho hội cạ, và yên tâm không sợ nhị vị phụ huynh hay crush phát hiện vì sau 1 - 10 giây hình sẽ tự động được “thủ tiêu”. Teen Việt hiện nay cũng có xu hướng như teen Mỹ.
Nhiều “nhà”, nhiều nơi để về
Nếu Facebook là một nồi “lẩu thập cẩm” với rất nhiều tính năng khác nhau thì đa số các trang MXH khác chỉ tập trung vào một thế mạnh riêng. Nhắc đến Tumblr là nhắc đến những bài blog ngắn, Instagram là thiên đường hình ảnh, hay Quora là kho kiến thức thể hiện qua những màn hỏi đáp. Điều này giúp các bạn có mối quan tâm hay định hướng với lĩnh vực nào đó dễ dàng theo dõi và bắt kịp.
Trọng Nhân (THPT chuyên Lê Hồng Phong, TP.HCM) chia sẻ: “Tớ có định hướng sau này làm thiết kế nên tớ chủ yếu dùng Instagram để đăng “thành phẩm” và theo dõi, học tập người khác. Facebook thì tớ chỉ dùng để theo dõi linh tinh thôi”.
Nếu bạn có ước muốn thành nghệ sỹ hay người tạo ảnh hưởng (influencer) thì việc dùng nhiều kênh mạng xã hội là điều rất bình thường. Lướt qua các tên tuổi khá nổi như Changmakeup, Huyme, MisThy... đều có thể thấy họ xây dựng nền tảng trên rất nhiều flatform, từ YouTube, Facebook, Instagram và liên tục cập nhật. Những influencer toàn cầu như Michelle Phan thì phải sử dụng ít nhất 4 nền tảng MXH khác nhau để kết nối với người hâm mộ.
 |
Mặt khác, trên thực tế mỗi quốc gia đều có một trang MXH “quốc dân” riêng; nên teen mình muốn cập nhật tình hình giới trẻ quốc tế, sao quốc tế hay mở rộng mạng lưới bạn bè thì phải chịu khó lân la trên các MXH đó. Thảo Nguyên (Q.2, TP.HCM) kể: “Tớ dùng Weibo theo dõi Bạch Kính Đình, xài Twitter theo chân Got7 và Instagram để “đeo” cả hai, hihi”.
Lắm mối tối… ngủ ngoài đường
Kết nối với thế giới qua nhiều kênh mạng xã hội khác nhau cũng đem lại không ít phiền toái cho đời sống của teen mình.
Tốn thời gian chắc chắn là hệ quả nhãn tiền teen cần lưu ý. Theo thống kê, năm 2017 trung bình một người Việt dành 2,5 tiếng mỗi ngày trên Facebook. Con số này chắc chắn sẽ tăng lên nhiều nếu teen sử dụng thêm MXH khác. Bạn T.Ngân (Q.5, TP.HCM) kể: “Hè ở nhà rảnh rang tớ toàn lướt Facebook, Instagram, YouTube, cứ nửa tiếng lại đổi kênh một lần. Loay hoay một hồi hết ngày lúc nào không hay!”.
Nếu điểm cộng của việc dùng nhiều trang MXH là được tiếp cận với thông tin đa chiều từ nhiều nơi trên thế giới thì điểm trừ lại là teen mình dễ bị quá tải thông tin. T.Ngân kể: “Tớ vừa lướt Facebook xem sao Việt làm gì xong thì lại qua Twitter xem sao US&UK ăn chơi ở đâu. Rốt cuộc sau đó tớ chẳng nhớ mình đã đọc những gì”.
 |
Năm 2016 cả thế giới sốc khi YouTuber gốc Việt nổi tiếng Michelle Phan tuyên bố ngừng sử dụng MXH vì bị khủng hoảng tâm lý. Chị chia sẻ rằng: “Tôi rất lo lắng vì mọi thứ lỗi thời rất nhanh trên Internet. Các trang MXH mới cứ nóng rồi nguội và mọi người lại chạy đến trang MXH khác. Tôi cũng phải cập nhật liên tục nếu không muốn mình bị lỗi thời. Cuộc sống của tôi chỉ toàn là công việc. Tôi không không ra ngoài, không có cuộc sống của mình...”.
Tương tự như chị Michelle Phan, áp lực đến từ các MXH là nguyên nhân hàng đầu khiến teen mất ăn mất ngủ theo đúng nghĩa đen vì bị hội chứng FOMO (Fear Of Missing Out - hội chứng sợ bị bỏ lỡ). Đã có vô số chiến dịch “giải độc công nghệ” (digital detox) nổ ra, và việc đầu tiên người tham dự được khuyên làm là xóa bớt các tài khoản MXH của họ.
Quyết định xây 5 “ngôi nhà online” hay chỉ vun vén cho một tổ ấm là do bạn quyết định dựa trên nhu cầu và sở thích của bản thân. Nhưng hãy luôn tự nhắc nhở bản thân rằng, để có thể chia sẻ hình ảnh và tạo ảnh hưởng qua MXH, trước tiên bạn cần cho mình một đời sống riêng - offline - thú vị đã!
