Những chú rùa “kêu cứu”
Nhắc đến rùa, chắc hẳn bạn sẽ nghĩ đến những “cụ rùa” có tuổi thọ lên đến hàng trăm tuổi ở dưới đại dương chứ không phải là những “bé rùa biển” đang lớn. Điều này hoá ra lại rất đúng thực tế, bởi vì trong 1000 con rùa được sinh ra, chỉ có một “em rùa” là có thể sinh trưởng tới mức trưởng thành mà thôi! Tỷ lệ báo động đến mức 1/1000 bởi tác động của thiên tai lẫn của những “rùa tặc” và cả những người tin rằng rùa rất… bổ dưỡng.
Với khí hậu của một miền nhiệt đới, bờ biển Việt Nam đã được nhiều chú rùa chọn làm nơi đẻ trứng. Thế nhưng, tình trạng săn bắt rùa, thậm chí là “cướp trứng” của người dân lại khiến cho gần như có rất ít ổ trứng được nở thành công.
Hiếu Phan (thành viên đội cứu rùa Hòn Cau) cho biết: “Ngư dân họ rất thích canh rùa và trứng rùa, bởi nó mang lại lợi nhuận quá lớn. Một con rùa trưởng thành được bán cũng xấp xỉ 10 triệu đồng. Chưa kể, một quả trứng của rùa có giá khoảng 200K - 300K. Mỗi ổ trứng thường chứa khoảng 100 trứng trở lên”. Phải đến những quán nhậu mới thấy mới người ta “nâng niu” những món ăn tưởng-là-bổ này với mức giá trên trời thế nào.
Thậm chí trong những năm gần đây, rùa còn mắc phải những nguyên nhân “kêu trời” như… ăn phải nilon, bị mắc kẹt với những ống hút nhựa… vì tưởng chúng là phiêu sinh ăn được. Rùa - một trong những loài vât có nguồn gốc cổ đại - nếu tuyệt chủng có thể gây ra việc phá vỡ một kết nối vô cùng quan trọng trong tự nhiên.
Biệt đội “bà đỡ”
Hằng năm, tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) đã đều đặn “đổ bộ” xuống các đảo, các khu vực có rùa tại Việt Nam để phối hợp và tạo ra những đợt “đỡ đẻ” cho rùa. Biệt đội “bà đỡ” sẽ được học về cách sinh sản của rùa, cách tạo ổ cho chúng và cách “chuyển trứng” về đến trạm an toàn.
 |
Các thành viên của biệt đội "cứu rùa".
Trước mỗi đêm “nằm vùng” trên bãi đá đợi rùa, các bạn trong đội cứu rùa còn bắt đầu hành trình đi vòng quanh đảo để đuổi các ngư dân “nhăm nhe” tiến vào khu bảo tồn.
Hiếu Phan (thành viên đội cứu rùa Hòn Cau) kể lại: “Không khí căng thẳng lắm. Đội tình nguyện viên đi cano ra để đi tuần, phát hiện ngư dân đi vào khu bảo tồn thì tụi mình chỉ định mời ra thôi! Nhưng họ bỏ chạy càng sâu, nên tụi mình phải đuổi theo để ngăn lại. Đêm đêm nếu mà không để ý, họ sẽ lén cập bến vào các bờ để bắt trứng, và canh rùa lên đẻ.”
 |
Biệt đội may mắn gặp được một chú rùa vào buổi tối.
Hiếu Phan cho biết: “Tụi mình phải “nằm vùng” ngày đêm trên bờ biển. Ngủ ở bờ biển, thức cũng ở bờ biển. Rùa đẻ xong sẽ lấp lại ổ trứng, nên phải thức để canh và đánh dấu lại những ổ trứng tự nhiên ấy. Chỉ “chắp tay” mong sao cho rùa tới mùa sinh sản sẽ cập bến đẻ trứng, để biệt đội có thể cứu trứng kịp thời. Thậm chí “lăn lê bò toài” ở bãi biển đến mức, các thành viên trong đội đã “bị hại” bởi muỗi, côn trùng, thậm chí là chuột… Tụi mình cũng phải im lặng tuyệt đối, tắt đèn và tập quan sát bằng mọi giác quan, bởi rùa là loài động vật nhạy cảm, mình phải tuyệt đối im lặng, rùa thấy an toàn nó mới đẻ, đến khi nó đã đào xong ổ và bắt đầu đẻ rồi thì cả bọn mới có thể tiếp cận. Sau đó còn phải xóa dấu vết rùa lên bờ để các “rùa tặc” không còn lung sục ở khu vực ấy nữa”. Những chú rùa “to đùng” chậm chạp bò lên bờ, và cứ thế “sinh sản” trong sự vui mừng của cả đội!
 |
Biệt đội bảo vệ thành công ổ trứng rùa và đưa các em í đến địa điểm an toàn.
Trong đợt tình nguyện của mình tại Hòn Cau, Hiếu và “đồng bọn” đã di chuyển được 113 trứng về trạm an toàn, tạo cho chúng một cái ổ mới có hình bình nước, chờ ngày các em í “nở” và trao trả về biển an toàn.
“Nếu tụi mình không cứu, nhiều ngư dân chỉ chực chờ đêm đến là vác đèn pin đi tìm ổ rùa đẻ. Mong rằng tỷ lệ nở của 113 trứng này sẽ hơn 90%, vì thường chỉ nở được khoảng 50%, sau đó khi ra biển lại tiếp tục bị đánh bắt, chết vì ô nhiễm môi trường…”.
 |
Các bạn tìm cách di chuyển ổ trứng đến địa điểm an toàn.
Ngoài những đêm “nằm vùng” đỡ đẻ, thì các bạn ấy còn được lặn biển để ngắm san hô vào ban ngày, tham gia các hoạt động nhặt rác, vớt rác quanh bãi biển và hoà mình vào thiên nhiên đó!
“Cứu rùa” không cần ra biển
Quan trọng hơn là các bạn í còn tham gia dạy tiếng Anh và truyền đạt kiến thức về rùa nói riêng và đại dương nói chung cho các bạn nhỏ địa phương!
Những “sự thật” đã bị lầm tưởng từ rùa cũng từ đây được giải đáp:
- Rùa không bổ béo gì như người ta nói cả. Trứng của chúng thì chiếm phần lớn là cholesterol chứ không phải những chất quý hiếm.
- Rùa là sinh vật cổ đại, sự tồn tại của nó có ý nghĩa lien kết vô cùng to lớn với hệ sinh thái. Chúng không dễ sinh sản, tỷ lệ trưởng thành thành công rất thấp, nên nguy cơ tuyệt chủng sẽ lại càng “báo động đỏ”.
Và bạn cũng có thể bảo vệ rùa bằng cách: Không ăn rùa, trứng rùa, không xả rác là bao nylon hay ống hút nhựa ra môi trường đấy!
 |
Không xả rác cũng là cách bạn bảo vệ rùa rồi đó!
Biệt đội bảo vệ rùa của IUCN không chỉ có nhiệm vụ “đỡ đẻ” và bảo vệ rùa không đâu, mà các bạn í còn có “nhiệm vụ” tối cao hơn nhiều chính là ghi lại những hình ảnh, video clip về chuyến đi, ghi nhớ được nhiều kiến thức hơn về đại dương và loài rùa cần được bảo vệ. Từ đó truyền cảm hứng nhiều hơn cho tất cả mọi người về việc bảo về những “cụ già đại dương” này đấy!
Bởi vì, việc bảo vệ môi trường không phải là nhiệm vụ của một-nhóm-người, mà là của tất cả mọi người!
Bạn có thể xem toàn bộ hành trình bảo vệ rùa tại đây:
THÙY AN
Nguồn ảnh: Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN)
