“Bắt mạch, kê đơn” để chống thất thu thuế TMĐT
Hoạt động TMĐT phát triển mạnh mẽ, tạo ra một môi trường kinh doanh sôi động, linh hoạt và có tính toàn cầu cao. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của lĩnh vực này đã đặt ra những thách thức lớn đối với công tác quản lý thuế, đặc biệt là việc thu thuế đối với các giao dịch qua mạng. Với sự tham gia của hàng triệu người tiêu dùng và doanh nghiệp, hầu hết các giao dịch TMĐT qua nền tảng trực tuyến, khiến việc theo dõi, quản lý và thu thuế gặp không ít khó khăn.
Một trong những vấn đề lớn là cá nhân, doanh nghiệp hoạt động trên nền tảng trực tuyến còn có các trường hợp không kê khai đầy đủ hoặc khai sai lệch thuế. Điều này không chỉ gây thất thu cho ngân sách nhà nước mà còn tạo ra sự bất công bằng giữa các doanh nghiệp truyền thống và các nhà bán lẻ trên nền tảng trực tuyến.
Khối lượng công việc liên quan đến thu thuế từ hoạt động TMĐT là vô cùng lớn. Các cơ quan thuế tại TP Hồ Chí Minh đối mặt với việc quản lý một số lượng rất lớn các giao dịch hàng ngày, đồng thời theo dõi, kiểm tra các doanh nghiệp trên nhiều nền tảng khác nhau. Điều này đòi hỏi các cán bộ thuế phải có kiến thức chuyên sâu, kỹ năng xử lý công nghệ thông tin để có thể thu thập, phân tích và xử lý thông tin từ các sàn TMĐT.
Trong bối cảnh tinh gọn biên chế, việc đề xuất, quản lý nhân lực có chuyên môn cao trong kiểm tra, xử lý giao dịch TMĐT phức tạp. Cụ thể, dữ liệu từ sàn TMĐT cung cấp cho cơ quan thuế chưa đầy đủ thông tin nên khó xác định người nộp thuế kinh doanh trên sàn. Khó khăn trong xử lý đối tượng, cá nhân chưa thực hiện đăng ký thuế và không lên làm việc tại trụ sở cơ quan thuế theo thông báo về việc giải trình, bổ sung thông tin hồ sơ thuế lần 1 và lần 2.
Nhiều phiên livestream (phát trực tiếp-PV) bán hàng trên mạng xã hội như Facebook, Tiktok diễn ra tự phát và kết thúc nhanh chóng, khi xong là người livestream xóa đường liên kết. Điều này gây khó khăn cho cơ quan quản lý xác định thông tin của đơn vị livestream và giá trị hàng hóa giao dịch qua phiên livestream.
Cơ quan thuế khó xác định cá nhân cung cấp dịch vụ nội dung thông tin số có thu nhập từ quảng cáo, bản quyền, phần mềm do ứng dụng (Apple store và CH Play) chỉ hiển thị tên của nhà phát triển sản phẩm mà không có thông tin cụ thể và quốc gia của nhà phát triển đó.
Việc đưa vào quản lý thuế đối với các KOL (Người có sức ảnh hưởng), KOC (Người tiêu dùng chủ chốt), Youtuber, Tiktoker và người nổi tiếng nhận thu nhập từ việc thực hiện livestream, tiếp thị liên kết các sản phẩm trên các nền tảng mạng xã hội còn gặp khó khăn.
Dù đối mặt với nhiều khó khăn, nhưng Cục Thuế TP Hồ Chí Minh và các Chi cục Thuế đã có những nỗ lực đáng kể trong việc nâng cao hiệu quả quản lý thuế đối với TMĐT. Các biện pháp như tăng cường kiểm tra, thanh tra các sàn giao dịch điện tử, đẩy mạnh công tác tuyên truyền và hướng dẫn cho người dân và doanh nghiệp về nghĩa vụ thuế, đã giúp giảm thiểu tình trạng trốn thuế.
Cục Thuế TP Hồ Chí Minh cũng đã triển khai nhiều chương trình hợp tác với các doanh nghiệp TMĐT lớn như Shopee, Lazada, Tiki, để hỗ trợ trong việc thu thập thông tin thuế và cải thiện quy trình khai báo thuế. Bên cạnh đó, cơ quan thuế cũng đã thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để tăng cường công tác thanh tra và kiểm tra đối với các hoạt động TMĐT, nhằm giảm thiểu việc trốn thuế và gian lận thuế.
 |
| Cục thuế TP HCM tổ chức các hội nghị tập huấn, đưa ra giải pháp cho quản lý thuế hoạt động thương mại điện tử |
Với những giải pháp trên, luỹ kế từ năm 2022 đến hết quý 2/2024, Cục Thuế TP HCM quản lý có gần 58.300 người nộp thuế có hoạt động TMĐT. Cục Thuế rà soát 100% các doanh nghiệp kinh doanh trên các sàn TMĐT thuộc Cục Thuế quản lý. Cục Thuế khai thác dữ liệu 45.305 hộ, cá nhân kinh doanh lĩnh vực TMĐT. Chi cục Thuế trực thuộc đã rà soát 100% các đối tượng đăng ký thuế trên địa bàn quản lý.
Năm 2024, Cục Thuế TP HCM kiểm tra theo chuyên đề TMĐT đối với các doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT. Theo đó, xử lý 4.119 tổ chức, cá nhân, tổng số thuế truy thu và phạt tăng qua công tác kiểm tra là 256,4 tỷ đồng, tăng 17% so với số thuế truy thu và phạt năm 2023. Cục Thuế quản lý 503 sàn TMĐT, rà soát 241 doanh nghiệp và có 32% số doanh nghiệp cung cấp thông tin.
Nhờ thực hiện tốt công tác tuyên truyền hỗ trợ, các hộ, cá nhân kinh doanh có hoạt động TMĐT đang dần nâng cao tính tuân thủ pháp luật về thuế. Điển hình, một hộ kinh doanh do Chi cục Thuế Quận 1 quản lý đã tự kê khai, nộp 11,5 tỷ đồng từ thu nhập từ dịch vụ số; 13 hộ kinh doanh bán hàng trên các sàn TMĐT do các Chi cục Thuế khác quản lý tự đến kê khai và nộp trên 1 tỷ đồng.
Đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ thuế
Thời gian tới, Cục Thuế TP HCM phối hợp với bộ ngành chống thất thu thuế. Tiêu biểu như: chủ động tuyên truyền sâu rộng tới người nộp thuế là hộ, cá nhân kinh doanh trên nền tảng số chủ động tìm hiểu, tiếp cận và thực hiện đăng ký kê khai, nộp thuế qua Cổng Thông tin điện tử; Phối hợp với Sở Công Thương để chia sẻ thông tin dữ liệu về các chủ sàn TMĐT và các tổ chức cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT; Phối hợp với Công an Thành phố trong công tác xác minh thông tin của người nộp thuế kinh doanh TMĐT và xử lý các trường hợp trốn thuế trong lĩnh vực TMĐT.
Cơ quan thuế cũng phối hợp trao đổi thông tin dữ liệu với các ngân hàng thương mại trong cung cấp dữ liệu về các tài khoản, giao dịch của cá nhân, tổ chức. Tăng cường rà soát, xây dựng cơ sở dữ liệu và làm giàu cơ sở dữ liệu về quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT; phối hợp trao đổi, chia sẻ, kết nối thông tin dữ liệu giữa các sở, ngành và các cơ quan liên quan trên địa bàn Thành phố. Cục Thuế TP HCM phối hợp với Tổng cục Thuế làm việc với các sàn TMĐT lớn như Shopee, Tiktok… lấy danh sách các nhà cung cấp thực hiện các phiên livestream với số doanh thu lớn để kiểm tra tính tuân thủ pháp luật thuế của các đơn vị livestream và các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động tiếp thị liên kết.
“Dù phải đối mặt với các khó khăn thách thức trong công tác quản lý thuế để đáp ứng với tình hình phát triển nóng của TMĐT trong nước, chúng tôi cố gắng triển khai các chương trình đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ thuế để đáp ứng nhu cầu công việc. Cục Thuế tổ chức chương trình đào tạo ngắn hạn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho công chức tham gia các khóa học chuyên đề, hội thảo, tập huấn ngắn hạn do Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Cục Thuế tổ chức hoặc phối hợp với các tổ chức đào tạo ngoài. Bên cạnh đó, Cục Thuế cũng tổ chức đào tạo trực tuyến, sử dụng các nền tảng học trực tuyến để tiết kiệm thời gian, chi phí và đáp ứng nhu cầu học tập linh hoạt của công chức; tổ chức các buổi tọa đàm, chia sẻ kinh nghiệm giữa các công chức với nhau, học hỏi từ các chuyên gia trong và ngoài ngành thuế. Có thể nói, công tác đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố quyết định đối với sự thành công của Cục Thuế TP HCM”, lãnh đạo Cục Thuế TP Hồ Chí Minh cho biết.
Qua việc tham gia đào tạo, bồi dưỡng, đội ngũ công chức thuế đã có sự cải thiện rõ rệt về kiến thức chuyên môn và kỹ năng ứng dụng công nghệ. Công tác quản lý thuế ngày càng hiệu quả, giảm thiểu tình trạng thất thu thuế, nâng cao mức độ tuân thủ của người nộp thuế.
Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công việc, công tác đào tạo, bồi dưỡng cần tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng. Việc tập trung vào đào tạo chuyên môn, ứng dụng công nghệ, bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo và kỹ năng mềm sẽ là yếu tố then chốt để Cục Thuế Thành phố Hồ Chí Minh nâng cao chất lượng công chức, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế và đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, chuyển đổi số trong ngành thuế trong những năm tiếp theo.