Thanh toán “một chạm”: Động lực dẫn dắt chuyển đổi số tại Việt Nam

Thanh toán số: Hạ tầng của nền kinh tế số

Nằm trong chuỗi sự kiện Ngày thẻ Việt Nam 2025, hội thảo với chủ đề “Một chạm - Vạn niềm tin - Kiến tạo tương lai thanh toán số”, các chuyên gia nhận định thanh toán điện tử đang trở thành xương sống của nền kinh tế số. Đây không chỉ là phương thức thanh toán tiện lợi, mà còn là hạ tầng kết nối giữa người dân - doanh nghiệp - Chính phủ, giúp tối ưu quy trình, tăng minh bạch và giảm chi phí xã hội.

Thanh toán số đang len lỏi vào mọi lĩnh vực từ thương mại, dịch vụ, giáo dục, y tế cho đến hành chính công. Người dân có thể nộp thuế, phí, phạt giao thông, thanh toán viện phí, học phí… chỉ bằng vài thao tác trên điện thoại.

Song song với cơ hội, bài toán an ninh mạng và bảo mật dữ liệu cá nhân cũng được đặt ra. Gian lận trực tuyến, lộ lọt thông tin người dùng là nguy cơ hiện hữu, đòi hỏi các ngân hàng và tổ chức trung gian thanh toán phải đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ bảo mật, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain, sinh trắc học để bảo vệ người dùng.

Việc Việt Nam đăng cai ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng ngay tại Hà Nội cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc bảo đảm an toàn, minh bạch cho không gian số.

Những con số biết nói về thanh toán không tiền mặt

Theo thống kê, năm 2024, tổng giá trị giao dịch không dùng tiền mặt tại Việt Nam đạt 295,2 triệu tỷ đồng, tương đương gấp 26 lần GDP cả nước. Số lượt giao dịch phi tiền mặt đạt 17,7 tỷ lượt, tăng tới 56% so với năm 2023.

Riêng trong quý I/2025, thanh toán bằng mã QR tăng hơn 81%, phản ánh sự lan tỏa mạnh mẽ của thói quen tiêu dùng số trong cộng đồng. Những con số này khẳng định người Việt đang dần rời xa tiền mặt, hướng tới xã hội thanh toán hiện đại và thông minh hơn.

Vietcombank - tiên phong trong xu hướng “một chạm”

Trong số các tổ chức tài chính, Vietcombank được xem là đơn vị tiên phong trong việc triển khai công nghệ thanh toán “một chạm” và đóng vai trò “ngân hàng số quốc gia”.

Tính đến tháng 8/2025, Vietcombank có hơn 18 triệu khách hàng cá nhân, 130.000 đơn vị chấp nhận thanh toán, với 99% giao dịch thực hiện qua kênh số.

Ngân hàng này đã triển khai nhiều giải pháp hiện đại như:

- SoftPOS (Tap-to-Phone): biến điện thoại thông minh có kết nối NFC thành thiết bị POS di động, giúp các hộ kinh doanh nhỏ lẻ không cần đầu tư máy POS truyền thống.

Kết nối QR song phương với Thái Lan, Lào, Campuchia, và đang mở rộng sang Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc - hỗ trợ thanh toán xuyên biên giới tiện lợi cho khách du lịch và doanh nghiệp.

Tích hợp thanh toán trong lĩnh vực công như y tế, giáo dục, giao thông, thuế – góp phần xây dựng Chính phủ số và xã hội không tiền mặt.

Nhờ vậy, thanh toán “một chạm” không chỉ là trải nghiệm công nghệ, mà còn là một phần thiết yếu của cuộc sống số.

Xu hướng tương lai: Tiện lợi, bảo mật và toàn diện

Các chuyên gia dự báo, trong giai đoạn tới, thanh toán không tiếp xúc (contactless) sẽ tiếp tục là xu hướng chủ đạo. Dù mã QR vẫn giữ ưu thế về chi phí thấp và dễ phổ cập, thanh toán “một chạm” qua NFC sẽ dần chiếm lĩnh thị trường nhờ tốc độ và độ an toàn cao.

Tuy nhiên, để hệ sinh thái thanh toán số phát triển bền vững, Việt Nam cần đồng thời giải quyết ba yếu tố: Niềm tin số của người dùng; Hạ tầng công nghệ an toàn, đồng bộ; Khung pháp lý rõ ràng, bảo vệ quyền lợi khách hàng. Chỉ khi các yếu tố này hội tụ, nền kinh tế số mới thực sự cất cánh.

Từ sáng kiến của báo Tiền Phong phối hợp với Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS), Ngày thẻ Việt Nam lần đầu tiên được tổ chức vào năm 2020 trong bối cảnh đại dịch COVID-19 bùng nổ toàn cầu, mở lối cho thói quen giao dịch không dùng tiền mặt. Qua từng năm, Ngày thẻ Việt Nam góp phần lan tỏa và truyền thông về các chính sách của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và ngành tài chính - ngân hàng, trong đó có nhiệm vụ chuyển đổi số trong thanh toán.