Trong một lớp ở trường Tiểu học Fruitvale, thành phố Oakland, bang California, khoảng 20 phụ nữ đang luyện tập phát âm bằng tiếng Anh.
Họ là những người mẹ, cô hoặc bà của học sinh tại chính ngôi trường tiểu học này. Khoảng 4 buổi sáng mỗi tuần, những phụ nữ này - phần lớn là người nhập cư Trung Mỹ, Mexico, Trung Đông, châu Á hay khu vực Caribbean - cùng con, cháu đến trường và họ cũng vào học như chúng, chỉ có điều là khác lớp.
Wahbiai Alqaifi, người Yemen, sống tại Mỹ 15 năm. Cô có 6 con và một trong số chúng là học sinh lớp 4 tại trường tiểu học Fruitvale. Alqaifi từng gặp khó khăn về tiếng Anh trong giao tiếp hàng ngày nhưng kể từ khi có lớp học, vốn từ vựng của cô khá hơn rất nhiều.
"Khi vào cửa hàng hay bệnh viện, tôi không còn lúng túng và mù chữ như trước", bà mẹ 6 con nói.
Theo PRI's The World, học khu Oakland Unified là một trong hơn 100 học khu trên toàn nước Mỹ quan tâm tới học vấn gia đình, dạy phụ huynh (hầu hết là người nhập cư) tiếng Anh và giúp họ tiếp xúc giáo dục.
Các chương trình giáo dục cho người lớn đều đang chật vật với việc tìm nguồn tài trợ, vì vậy chúng không được nhân rộng trên cả nước. Nhưng tại các trường học triển khai chương trình này ở Oakland, hiệu trưởng và giáo viên khẳng định nó mang lại lợi ích to lớn. Phụ huynh sẽ được tham gia nhiều hơn vào các lớp học của con em họ và có thể giúp chúng làm bài tập về nhà.
"Tôi nhận ra việc mở các lớp học cho người lớn (lớp học gia đình) trong cộng đồng và đặc biệt là tại trường học của chính con họ, giúp chương trình giáo dục người lớn dễ tiếp cận hơn với phụ huynh nhập cư - những người hiếm khi rời khỏi cộng đồng của mình.
Họ chẳng bao giờ tới một trường dành cho người lớn, học tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ hai (ESL) để lấy bằng nếu như không có chương trình lớp học người lớn tại cộng đồng. Nó như là cầu nối vậy", Sue Pon, người quản lý chương trình giáo dục người lớn của học khu Oakland, chia sẻ.
Cải thiện trình độ học vấn của phụ huynh
Phụ nữ trong các lớp học người lớn có trình độ tiếng Anh và kiến thức rất khác nhau. Một số chưa từng được học đọc hay viết bằng tiếng mẹ đẻ. Số khác, ví dụ những người nói tiếng Arab, đang học bảng chữ cái La Mã lần đầu tiên. Trong khi, những người nói tiếng Tây Ban Nha lại đang học sự khác nhau trong cách phát âm nguyên âm và phụ âm.
"Chúng tôi bắt đầu từ những thứ cơ bản nhất: Khái niệm chữ cái, ngữ âm. Điều đó phù hợp với tôi, một giáo viên dạy lớp 1, bởi tôi có nhiều phương pháp để giúp đỡ các phụ huynh học tập", Kathy Locke, giáo viên tại trường Tiểu học Fruitvale, cho hay.
Alqaifi, bà mẹ Yemen, cho biết lớp học giúp cô hiểu được lũ trẻ nhà mình. "Khi chúng nói chuyện với nhau, tôi hiểu được, còn trước đó thì gần như không", bà mẹ 6 con nói.
Trong khi đó, Mary Sebastian, một phụ huynh Mexico đang theo học tại trường Fruitvale, cho biết sự đa dạng của những bạn cùng lớp giúp cô cải thiện việc giao tiếp tiếng Anh.
"Học với mọi người tới từ nhiều đất nước khác nhau như Arab hay Việt Nam thực sự tốt. Nó giúp tôi được thực hành tiếng Anh với nhiều kiểu người", Sebastian nói.
Một phần nhiệm vụ của cô giáo Locke là giúp phụ huynh làm quen cách thức làm việc của nhà trường, bởi có thể nền giáo dục ở quê nhà của họ hoàn toàn khác. Mùa thu năm 2017, nữ giáo viên này bắt đầu lý giải cách các trường ở California dạy Toán theo tiêu chuẩn quốc gia mới.
"Thật tuyệt khi thấy những phụ huynh theo học tại trường biết cách giúp con làm bài tập về nhà mà chúng không hiểu", Locke nói.
Điều này đúng với trường hợp của Alqaifi. Cô cho biết lớp học Toán cho phép bản thân có kiến thức để giúp con gái 4 tuổi làm bài tập về nhà.
"Tuần trước, con gái hỏi về phân số. Khi đó, tôi tự tin nói với con rằng mình biết vấn đề đó và có thể giúp", bà mẹ Yemen nói.
Cô Locke cũng dạy một lớp học về đọc viết kỹ thuật số và giúp phụ huynh truy cập Google Dịch, công cụ dịch thuật hiệu quả trên smartphone của họ.
"Một trong những nhiệm vụ của chúng tôi trong năm nay khi dạy về đọc, viết kỹ thuật số là giúp phụ huynh có thể gửi email cho giáo viên của con họ", nữ giáo viên chia sẻ.
Một bài tập khác của phụ huynh là họ phải tới gặp hiệu trưởng của trường với những câu hỏi được chuẩn bị sẵn bằng tiếng Anh. Patricia Velez-Ceja, Hiệu trưởng trường tiểu học Fruitvale giai đoạn 2014-2018, cho biết khá nhiều phụ huynh ở các lớp ESL hào hứng với hình thức này.
"Họ đến văn phòng và đặt câu hỏi với tôi: 'Tại sao các thầy cô kiểm tra lũ trẻ bằng hình thức này? Cô có thể giải thích rõ cho tôi về chương trình này được không?'. Việc họ tương tác thật tuyệt thay vì tôi cứ phải nói một mình", Velez-Ceja nói.
Nghiên cứu trên tạp chí Nghiên cứu Khoa học Xã hội năm 2018 chỉ ra rằng một số giáo viên nhận thấy phụ huynh nhập cư thường ít quan tâm tới vấn đề giáo dục. Điều này gây ảnh hưởng xấu tới con cái họ ở trường. Vì thế, khi những phụ huynh nhập cư tập trung thành một nhóm đến gặp hiệu trưởng với nhiều câu hỏi, điều đó quả thực tạo ra sức ảnh hưởng.
Velez-Ceja cho biết một bà mẹ Guatemala đã liên tục tới văn phòng của bà mỗi ngày vì không nhận được kết quả kiểm tra tiếng Anh của con. Bà mẹ này chỉ dừng lại khi nhận được câu trả lời thỏa đáng. Velez-Ceja nghĩ người mẹ chưa chắc có đủ kiên nhẫn làm điều đó nếu cô không biết nữ hiệu trưởng qua lớp học cho người lớn.
Nữ hiệu trưởng trường Tiểu học Fruitvale cũng khá ngạc nhiên khi một trong các bà mẹ nói tiếng Tây Ban Nha đặt câu hỏi về dịch vụ song ngữ cho các bà mẹ nói tiếng Arab.
"Chẳng có gì bằng khi thấy nhóm cộng đồng này quan tâm tới nhóm khác", nữ hiệu trưởng nói.
Phụ huynh ở các lớp học người lớn sẽ tiếp tục học tiếng Anh cấp độ cao hơn tại một trường cao đẳng cộng đồng địa phương. Những đánh giá độc lập về chương trình giáo dục người lớn ở thành phố Detroit (bang Michigan) cho thấy phụ huynh tham gia lớp học người lớn thường nhận được công việc tốt hơn, con cái họ tới trường nhiều hơn và có thành tích học tập tốt.
Những khó khăn của chương trình giáo dục dành cho người lớn
Dẫu vậy, chương trình giáo dục người lớn vẫn gặp nhiều trở ngại. Một trong số đó là chương trình học buổi sáng không khả thi với những phụ huynh phải làm việc full-time.
Chưa kể, việc kêu gọi tài trợ cho chương trình giáo dục người lớn không mấy suôn sẻ ở Oakland cũng như trên khắp nước Mỹ.
Trước năm 2008, California tài trợ cho giáo dục người lớn. Nhưng trong thời kỳ suy thoái và cắt giảm ngân sách của bang, các học khu được linh hoạt sử dụng quỹ cho mục đích giáo dục khác.
Điều đó đồng nghĩa việc cắt giảm quỹ cho chương trình giáo dục người lớn ở nhiều học khu, trong đó có Oakland. Tới năm 2015, California bắt đầu hỗ trợ lại cho quỹ giáo dục người lớn. Tuy nhiên, con số hỗ trợ này kém xa thời kỳ trước đó.
Oakland áp dụng chương trình giáo dục người lớn trong 7 trên tổng số 86 trường của học khu. Nhưng ở các trường này, Velez-Ceja cho hay chương trình tạo nên một sự khác biệt đối với học sinh.
"Khi học sinh biết tôi quen mẹ của chúng và trao đổi thường xuyên với họ, chúng sẽ thể hiện thái độ học tập khác trước. Dĩ nhiên là theo hướng tích cực", nữ hiệu trưởng trường tiểu học Fruitvale nói.
