Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong thời gian từ ngày 12/9 đến 29/9, chất lượng không khí (AQI) tại Hà Nội liên tục có nồng độ bụi PM2.5 vượt ngưỡng cho phép. Tuy nhiên, các thông số khác (NO2, O3, CO, SO2) vẫn nằm trong giới hạn.
Theo số liệu từ 13 trạm quan trắc tự động, nồng độ bụi PM2.5 có xu hướng tăng trong ngày 12-17/9, sau đó giảm trong ngày 18-22/9 và tăng cao trở lại, duy trì liên tiếp trong các ngày 23-29/9.
Từ 15-17/9 và 23-29/9 có đến trên 75% giá trị PM2.5 trung bình 24 giờ của các trạm vượt tiêu chuẩn quy định. Đặc biệt, trong các ngày 25-29/9, toàn bộ trạm đo được nồng độ PM2.5 trung bình 24 giờ vượt tiêu chuẩn quy định.
Theo kết quả này, Hà Nội chỉ có 5/18 ngày có AQI ở mức trung bình (ngày 12, 18, 19, 21 và 22/9), các ngày còn lại chỉ số AQI luôn ở mức kém (AQI > 100). AQI có xu hướng gia tăng gần mức xấu và duy trì ở mức cao trong các ngày 23-29/9. Đặc biệt, ngày 29/9, ghi nhận giá trị AQI tại trạm Đại sứ quán Mỹ vượt mức xấu (AQI > 200).
Khoảng thời gian ghi nhận giá trị PM2.5 tăng và duy trì ở mức cao thường là đêm và sáng sớm, AQI trong khoảng thời gian này cũng ở mức kém (AQI>100), thậm chí có những giờ lên đến mức xấu (AQI>200). Trong các buổi sáng liên tiếp các ngày 25-30/9, ghi nhận tại một số trạm đo AQI đã vượt ngưỡng 200, ở mức xấu.
Tuy nhiên, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng AQI ở mức xấu chỉ có tại một số vị trí và có tính thời điểm, tập trung các trạm Hoàn Kiếm, Thành Công, Phạm Văn Đồng, Hàng Đậu, Minh Khai, Sứ quán Mỹ và 556 Nguyễn Văn Cừ và vào khung giờ 0h-6h.
"So sánh nồng độ bụi PM2.5 trong các tháng của những năm 2013-2019 cho thấy nồng độ bụi PM2.5 trong các tháng của năm 2019 có xu hướng giảm. Riêng tháng 9, nồng độ bụi tăng mạnh so với các tháng trước đó và so với cùng kỳ các năm 2015-2018", báo cáo nêu.
Nhận định về nguyên nhân ô nhiễm, Bộ TN&MT cho rằng xu hướng biến động của PM10 và PM2.5 tại các thành phố phía bắc Việt Nam, trong đó có Hà Nội, phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết khí hậu.
Nguyên nhân PM2.5 tăng cao do đây là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, khối không khí lạnh từ phía bắc khuếch tán xuống phía nam tạo nên dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh gây hiện tượng nghịch nhiệt, làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí.
Đặc biệt, sáng sớm là khoảng thời gian gió lặng nên khả năng phát tán các chất ô nhiễm thấp. Khi có ánh sáng mặt trời đốt nóng lớp không khí gần mặt đất, không còn hiện tượng nghịch nhiệt, bụi PM2.5 được phát tán, chất lượng không khí được cải thiện hơn.
"Bên cạnh đó, hoạt động đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch ở khu vực ngoại thành cũng góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí", báo cáo của Bộ TN&MT cho biết.
Ngoài ra, nhà chức trách cũng theo dõi về lượng mưa trong tháng 9 các năm từ 2013-2019, cho thấy năm 2019 có lượng mưa thấp nhất, liên tiếp trong nhiều ngày (21-30/9), toàn bộ khu vực Hà Nội không có mưa. Đây cũng được cho là một trong những nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng nồng độ bụi trong không khí của Hà Nội cao đột biến trong thời gian này.
Bộ TN&MT dự báo trong thời gian này và những ngày tiếp theo, với đặc điểm thời tiết giao mùa, ban ngày nắng khá mạnh, hanh khô, ban đêm nhiệt độ không khí mặt đất khá thấp, hiện tượng nghịch nhiệt vẫn có thể tiếp diễn. Nồng độ bụi PM2.5 có thể vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao tại một số thời điểm trong ngày, đặc biệt vào ban đêm và sáng sớm.
Cơ quan chuyên môn khuyến cáo người dân và đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh hô hấp nên hạn chế ra ngoài trời. Nếu có nhu cầu ra ngoài, người dân cần trang bị khẩu trang, đeo kính che mắt.
