Theodore Levitt, nhà kinh tế học nổi tiếng và là một giáo sư ở trường Kinh doanh thuộc đại học Harvard, đã từng nói: "Kinh nghiệm đến từ những gì chúng ta đã làm. Sự thông thái đến từ những gì chúng ta đã làm – một cách rất tệ". Mà Theodore Levitt thì chắc chắn là một người rất thông thái và thường nói những câu thông thái. Tôi cứ tự hỏi ông ấy đã làm những gì rất tệ!
Mà dựa vào lý luận của Theodore Levitt, thì hẳn tôi là người có đầy sự thông thái. Bởi qua nhiều năm, tôi đã có một bộ sưu tập ấn tượng những việc mà tôi làm không được tốt lắm, hoặc đã cố làm nhưng kết quả chẳng ra đâu vào đâu.
Nhưng nói nghiêm túc hơn, thì sự thông thái chính là những gì mà trường học cuộc sống dạy cho chúng ta với từng trang sổ liên lạc "thê thảm". Sự thông thái là điều chỉ có được một cách khó khăn, và nó thường được tạo ra từ đống tro tàn của thất bại.
 |
Tôi từng đọc một câu chuyện thế này: Một người đàn ông kể về việc gặp được một trong số những người thực sự "thông thái", trên một chuyến bay tới Florida. Trên máy bay, ông tranh thủ chuẩn bị ghi chú vài thứ cho buổi thảo luận về cách cha mẹ giáo dục trẻ em mà ông sắp sửa chủ trì. Ngồi bên cạnh ông là một bà cụ, tuy nhiều tuổi nhưng trông vẫn còn khỏe mạnh, minh mẫn. Bà ấy kể rằng bà đang trên đường về nhà sau khi dành hai tuần đến thăm 6 người con, 18 người cháu và 10 người chắt của mình.
Bà cụ hỏi người ngồi cạnh là anh làm nghề gì. Anh giải thích rằng, mình là một nhà tâm lý học, chuyên về tâm lý trẻ em. Thực ra, khi nói điều này, anh cũng hơi ngần ngại vì dự đoán rằng suốt chuyến bay kéo dài 3 tiếng, thế nào bà cụ cũng liên tục hỏi lời khuyên – như bất kỳ vị phụ huynh nào khác mà anh từng gặp. Nhưng không, khi nghe vậy, bà cụ ngồi dựa người vào lưng ghế, mỉm cười và nói: "Vậy thì, nhà tâm lý, nếu cậu cần biết bất kỳ điều gì về trẻ con, cứ tự nhiên hỏi tôi nhé".
Vậy là, nhiều năm chăm sóc con cháu của bà cụ đã cho bà điều mà không một bằng cấp chuyên nghiệp nào có thể đem lại được – đó là kinh nghiệm và sự thông thái rất khó khăn mới có được. Hầu hết những gì bà biết về trẻ con hẳn chỉ có thể được học qua những trải nghiệm, bao gồm cả những trải nghiệm thất bại.
 |
Khi viết tất cả những điều trên, tôi muốn nói rằng, tôi không thực sự lo lắng nhiều về những việc mình làm không được tốt lắm (hoặc những việc mình làm một cách rất tệ). Nếu tôi chú ý tới những gì chưa ổn và lý do tại sao nó lại chưa ổn, thì kể cả những thất bại lớn nhất của tôi cũng có thể "trả lại" cho tôi một điều rất giá trị: chính là những bài học vô cùng quan trọng.
Thật vậy, đôi khi, sự thông thái không thể đến theo bất kỳ cách nào khác.
