Dune (tựa Việt: Hành Tinh Cát) được chuyển thể từ tiểu thuyết bán chạy cùng tên của nhà văn Frank Herbert. Cốt truyện phim xoay quanh bi kịch cuộc đời của Paul Atreides (Timothée Chalamet), khi anh chứng kiến cha mình và cả gia tộc Atreides bị nhà Harkonnen sát hại vì tham vọng chính trị.
Ở phần một (ra rạp năm 2021), sau khi hứng chịu sự tấn công tàn bạo của phe kẻ thù, Paul Atreides cùng mẹ là Lệnh bà Jessica (Rebecca Ferguson) băng qua sa mạc, lưu lạc đến lãnh thổ của "người bản địa" Fremen.
 |
* Lưu ý: Bài viết có tiết lộ nhiều chi tiết quan trọng trong phim.
Tín ngưỡng và bản chất của quyền lực
Len lỏi qua những cơn bão cát khổng lồ của hành tinh Arrakis, Paul cùng mẹ tiến vào vùng đất khô cằn là nơi cư trú của hàng nghìn người Fremen. Dân bản địa sống trong những vách đá giữa sa mạc, không cây cối hay nguồn nước cố định, nơi được miêu tả là không ai có thể sống được nếu thiếu "đức tin".
 |
Lệnh bà Jessica từng là người của Hội nữ tu Bene Gesserit - thế lực đang thao túng các gia tộc lớn của Đế quốc và cũng là những người thêu dệt nên truyền thuyết về Lisan al Gaib (Đấng cứu thế) có thể cứu rỗi người Fremen. Tận dụng lời tiên tri đó, Jessica thuận lợi thu phục lòng người, mở đường cho con trai từng bước tiến đến hoàng quyền.
Anh chỉ cần nói Đấng cứu thế đang đến,
và họ sẽ chờ đợi hàng thế kỷ.
 |
Jessica không chiến đấu bằng gươm đao, bà đánh và thắng trên mặt trận tư tưởng. |
Thương hiệu Hành Tinh Cát nói chung và Dune 2 nói riêng là một tác phẩm nặng tính tôn giáo. Thông qua những âm mưu tranh đoạt, nhà làm phim giúp khán giả khám phá mối quan hệ giữa tôn giáo và quyền lực chính trị, đồng thời phơi bày hai mặt của chủ nghĩa cuồng tín.
Hành trình xưng vương
Nhiều khán giả nhận xét Paul Atreides là kiểu cách nam chính điển hình, không có sự đột phá. Paul vốn sinh ra trong gia đình quyền quý, mang dòng máu quý tộc của Công tước và thừa hưởng năng lực tiên tri của mẹ. Lúc đầu anh không muốn đối mặt với số phận, nhưng cuối cùng cũng không thể thoát khỏi trách nhiệm nặng nề trên vai.
Ta cũng không thể trách sự cũ kỹ trong việc xây dựng nam chính này, vì nguyên tác của Dune vốn được xuất bản năm 1965, thời điểm mà các tác phẩm nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng vẫn còn chuộng viết nhân vật chính theo mô-típ "người được chọn", lúc nào cũng mang thân phận đặc biệt và đi trên con đường được nhiều người trải sẵn.
 |
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa Paul Atreides là một nhân vật có tuyến phát triển kém thú vị. Sang Dune 2, Paul có bước phát triển lớn về tính cách so với phần một. Từ một thiếu niên yếu đuối, ngây thơ, giờ đây Paul trở nên dày dạn hơn để theo đuổi quyết tâm trả thù và gánh vác vận mệnh của cả Arrakis.
Trong phần hai này, Paul Atreides cố lòng tin của dân Fremen, thuần hóa được "Sâu Cát" - vật "thiêng" của sa mạc hùng vĩ, tập hợp hàng nghìn chiến binh và giành thắng lợi trong cuộc chiến với gia tộc Harkonnen và quân của Hoàng đế.
 |
Paul Atreides rất mạnh, vì không chàng trai yếu đuối nào có thể làm lay chuyển cả ngân hà. |
Mảnh vụn của lòng chung thủy
Có thể nói, ở giữa những âm mưu chính trị, tôn giáo, những cuộc chiến tàn khốc, thì chuyện tình của cặp đôi Paul Atreides và Chani Kynes (Zendaya) là thứ duy nhất khiến người xem cảm thấy dễ chịu. Dune 2 khai thác sâu về nhân vật Chani hơn là những ảo ảnh thoáng qua ở phần phim đầu tiên.
Chani giúp đỡ Paul từ những ngày đầu anh đặt chân vào sa mạc, dạy anh cách chiến đấu, dựng trại, di chuyển trên cát. Bên nhau lâu hai người dần nảy sinh tình cảm sâu đậm. Họ bên nhau bất chấp sự khác biệt về xuất thân, địa vị, cùng nhau sinh hoạt, cùng nhau chiến đấu và biến sa mạc cằn cỗi thành nơi thủ thỉ tâm tình.
 |
Dòng máu của anh đến từ Công tước và các Đại tộc. Còn ở đây, mọi người ngang hàng. Bọn em làm gì cũng vì lợi ích của tất cả.
Thế nhưng chuyện tình đẹp đẽ đó không thể tồn tại được lâu giữ thời đại khắc nghiệt. Thay vì giữ trọn lòng chung thủy với Chani, Paul lại lựa chọn dấn thân vào cuộc hôn nhân chính trị để bảo vệ hòa bình. Đối với khán giả lần đầu đến với phim mà chưa đọc qua nguyên tác, đây là một trong những plot-twist khó chấp nhận và gây tiếc nuối nhất phim.
 |
| Công chúa Irulan (trái) của Đế quốc là nhân vật mới xuất hiện trong Dune 2. |
Chờ đợi gì ở "Dune 3"?
Dune 2 nói riêng và thương hiệu Hành Tinh Cát nói chung gây ấn tượng mạnh ở phần hình ảnh. Kinh phí của phim chủ yếu chủ yếu rót vào đầu tư bối cảnh và VFX (kỹ xảo hình ảnh) để dựng nên các phi thuyền, máy bay chiến đấu và phong cách kiến trúc đồ sộ thiên hướng Ai Cập cổ. Những cảnh chiến đấu trình diễn trên màn bạc đem lại cho khán giả cảm giác choáng ngợp, hùng vỹ, đặc biệt là ở trận chiến cuối khi Paul dẫn người Fremen tập kích quân lính của Hoàng đế.
 |
 |
Hai trong những đại cảnh hoành tráng nhất phim. |
Không chỉ mở màn thuận lợi, phần hai của Dune còn gây được các nhà phê bình phim đánh giá cao với điểm số ngất ngưỡng trên các chuyên trang Rotten Tomatoes, IMDb hay Letterboxd. Nhiều bài phân tích gọi Dune 2 là một trong những bộ phim sci-fi (khoa học viễn tưởng) hay nhất mọi thời đại.
