Theo Global Times đưa tin ngày 17/5, người đứng đầu ngành giáo dục Trung Quốc có động thái muốn chấm dứt việc tôn sùng quá mức thủ khoa đại học.
"Nếu phát hiện trường hợp vi phạm nào, chúng tôi sẽ xử lý nghiêm", ông Chen Baosheng nhấn mạnh trong hội nghị quốc gia mới đây. Tỷ lệ đỗ đại học của từng địa phương cũng bị cấm tiết lộ.
Nhiều người cho rằng chỉ thị trên xuất phát từ lo ngại danh hiệu thủ khoa bị gắn quá nhiều yếu tố thương mại như công cụ quảng bá, kinh doanh và việc tuyên truyền quá mức của các trường, mang đến quá nhiều áp lực cho học sinh lẫn phụ huynh và cả xã hội. Cũng không ít người coi đây là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang tiến tới mục tiêu nền "giáo dục toàn diện" từng được đề ra nhiều năm nay.
 |
Thủ khoa tỉnh Hồ Bắc trong kỳ thi đại học năm 2015 dự lễ tuyên dương và được trao thưởng hơn 10.000 nhân dân tệ (1.570 đô la). Ảnh: IC
"Thủ khoa" - ngành kinh doanh sinh bộn tiền
Tháng 8/2017, bốn sinh viên thủ khoa ở huyện Bác Bạch, khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây được một trường tổ chức lễ vinh danh khá "lố". Các em ngồi trong chiếc xe hơi trang trí rèm hoa đỏ, theo sau là đoàn xe, ban nhạc và đội múa lân rồng rình rang. Từ trong xe, các em vẫy tay chào mọi người trên đường như những ngôi sao thực thụ.
Những buổi lễ như vậy đã vượt ra ngoài khuôn khổ vinh danh tinh thần ham học, mang lại lợi ích lớn về kinh tế cho cả người tổ chức và các thủ khoa. Không hiếm các thủ khoa Trung Quốc được tặng nhà, xe hơi, học bổng, đổi lại các em phải quảng bá thương hiệu cho các trường.
Một cuộc khảo sát năm 2016 cho thấy 70% các thủ khoa ký kết với các công ty, các trường để thương mại hóa thành tích của mình. Một thủ khoa ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc từng được tặng một ngôi nhà rộng 130m2 trị giá ít nhất 78.587 đô la vào năm ngoái. Trên website thương mại điện tử Taobao của nước này, mức giá cao nhất để có một bản viết tay của thủ khoa là khoảng 2.000 tệ, mức phổ biến là khoảng 350 tệ. Một thủ khoa giấu tên ở tỉnh Hà Bắc cho biết, nhiều doanh nghiệp đã tiếp cận em và mỗi bài phát biểu sau khi được vinh danh của em có giá 8.000 nhân dân tệ.
Zheng Shuhao, một trong những người đạt điểm cao nhất về khoa học trong kỳ thi đại học năm 2017 của tỉnh Sơn Tây, cũng được các cơ sở giáo dục mời chia sẻ kinh nghiệm và dạy các khóa học. "Học sinh chăm chú lắng nghe chúng tôi thậm chí hơn cả giáo viên và phụ huynh", chàng trai chia sẻ. Tuy nhiên, Zheng thừa nhận bản thân mang gánh nặng áp lực lớn khi tham gia chương trình truyền hình nổi tiếng “Super Brain” (Siêu trí não), bởi “là thủ khoa nên không thể thua".
Các trường sau khi vinh danh một học sinh thủ khoa sẽ tranh thủ quảng bá đội ngũ giáo viên và thế mạnh giáo dục riêng mình tại cộng đồng địa phương để nâng cao danh tiếng. Trường này sau đó sẽ dễ dàng thu hút được nhiều học sinh giỏi hơn và bắt đầu tăng học phí.
Đối với các trường công, sở hữu thủ khoa trong kỳ thi tuyển sinh ĐH quốc gia là thành tích quan trọng để báo cáo lên cấp trên.
