Thành công (không) bất ngờ
Trong mắt Hollywood, Crazy Rich Asians (Con nhà siêu giàu châu Á - CRA) chẳng khác nào ván cược. Đây là bộ phim đầu tiên sau 25 năm có dàn diễn viên toàn người gốc Á kể từ The Joy Luck Club (1993). CRA là một trong số ít phim hài lãng mạn giữa “đại đương” phim hành động và siêu anh hùng. Đấy là chưa kể đến việc kịch bản phim tập hợp một hệ sinh thái đa ngôn ngữ (tiếng Anh, tiếng Quảng Đông, tiếng Quan Thoại). Nhưng với những ai nhìn thấy sự lan tỏa của văn hóa Á Đông (mà đại diện là K-Pop) tại Mỹ trong thời gian qua, CRA không hẳn là ván cược. Phim thu về 238 triệu đôla (5.474 tỉ đồng) trên ngân sách chỉ 30 triệu đôla (690 tỉ đồng), đạt 96% điểm trên Rotten Tomatoes.
 |
Khi nhắc đến sự lan tỏa của văn hóa Á Đông trên toàn cầu, nhiều người nghĩ người gốc Á là đối tượng tiêu thụ chính của những sản phẩm văn hóa này. Nhưng đây là quan điểm hoàn toàn sai lầm! Nguyên tác tiểu thuyết Crazy Rich Asians của nhà văn Kevin Kwan vô cùng phổ biến trên toàn cầu, bán được hơn 1 triệu bản và được dịch ra 20 thứ tiếng khác nhau. Tại buổi ra mắt sách tại Zurich (Đức), thậm chí còn không có một người gốc Á nào khi tất cả khán giả đều là người da trắng.
 |
Không “đình đám” như Crazy Rich Asians nhưng To All the Boys I’ve Loved Before (Những chàng trai năm ấy) cũng là một chiến thắng ở mảng streaming của Netflix. Đây cũng là một bộ phim có nữ chính là diễn viên gốc Á - Lana Condor. “Bình đẳng” là khái niệm chưa từng tồn tại ở Hollywood. Trong 100 phim hàng đầu năm 2017, chỉ có 33 phim có diễn viên chính là nữ giới. Nhưng chỉ 4 người trong số họ là phụ nữ da màu. Đặt trong bối cảnh đó, thành công của Constance Wu và Lana Condor chẳng khác nào kì tích.
Hollywood đã sẵn sàng thay đổi
Giờ đây các nhà sản xuất Hollywood đã “dám” tin (hay ít nhất là buộc phải tin) vào những diễn viên gốc Á. Năm 2017, Ghost in the Shell đã bị tẩy chay và trở thành “bom xịt” khi chọn Scarlett Johansson vào vai Motoko Kusanagi - nữ siêu chiến binh người Nhật. Lý do mà biên kịch Max Landis đưa ra là “không có nữ diễn viên gốc Á nào có danh tiếng tầm cỡ quốc tế”. Chính quan điểm này đã chôn vùi hàng loạt tài năng gốc Á và quay ngược lại làm hại chính các nhà làm phim. Ngoài ra, The Great Wall hay Doctor Strange cũng từng mắc phải lỗi này. Thật may là Hollywood đã nhanh chóng rút kinh nghiệm và sửa sai trong năm 2018.
 |
Trong một diễn biến khác, Crazy Rich Asians đã phải nhận chỉ trích vì chỉ tập trung vào giới siêu giàu - một bộ phận rất nhỏ của xã hội mà bỏ quên toàn bộ xã hội châu Á. Tuy nhiên, điều này khá ngớ ngẩn khi châu Á vốn có rất ít đất “dụng võ” trên màn ảnh Hollywood. Trong khi đó, các nhà sản xuất có thể làm phim về người da trắng đóng vai anh hùng (James Bond, Indiana Jones) hay kẻ phản diện (The Joker, Hannibal Lecter) đều được vì đằng nào Hollywood cũng luôn xoay quanh người da trắng. Tác giả Kevin Kwan thừa nhận: “Tôi không nghĩ CRA có thể đại diện cho tất cả mọi người. Tôi chỉ hi vọng rằng thành công của phim sẽ mở ra cơ hội cho nhiều câu chuyện châu Á hơn nữa được kể trên màn ảnh rộng.”
Thời của văn hóa Á Đông đã đến?
Một nền văn hóa muốn trở thành Pop Culture (văn hóa đại chúng) cần sự trợ lực của tất cả sản phẩm liên quan chứ không chỉ là điện ảnh hay văn học. Thực tế cho thấy văn hóa Á Đông đã sẵn sàng về mọi mặt. Truyền thông phương Tây đã thay đổi danh xưng cho BTS từ “Hiện tượng K-Pop” (2017) sang “Boyband lớn nhất thế giới” (2018). Hàng loạt nhóm nhạc K-Pop như TWICE, MONSTA X, NCT 127 đã được Billboard phỏng vấn. Doanh số mỹ phẩm Hàn đã tăng gấp 3 lần kể từ năm 2015. Thương hiệu thời trang Nhật Bản Uniqlo đã chọn tay vợt Roger Federer làm đại diện thương hiệu nhằm hướng đến thị trường toàn cầu. Phim truyền hình Fresh Off the Boat xoay quanh một gia đình người Mỹ gốc Á hiện đã đi đến mùa thứ 5 và chưa có dấu hiệu dừng lại.
 |
Tất cả những gì văn hóa Á Đông cần lúc này là một “cú hích” đủ lớn để làm bước ngoặc cho văn hóa đại chúng. Đó có thể là một “siêu hit” K-Pop đạt #1 Hot 100, nhất là khi một số fan trung thành của nhạc Pop do không “nuốt” nổi dòng Trap/ Hip-Hop đang thịnh hành nên đã chuyển sang ủng hộ K-Pop. Hay xa hơn một chút, Mulan do Lưu Diệc Phi thủ vai chính sẽ ra rạp vào tháng 3/2020. Mà ai cũng biết Disney hiếm bao giờ thất bại, nhất là đối với một “siêu bom tấn” có ngân sách lên đến 300 triệu đôla (6.900 tỉ đồng).
Còn bây giờ, xin hãy tin rằng văn hóa Á Đông đã và đang sẵn sàng để trở thành một biểu tượng Pop Culture tiếp theo của thế giới.
