“Giải mã” trào lưu truyện tương tác
Xuất hiện lần đầu trên nền tảng Reddit quen thuộc, truyện kinh dị tương tác là sản phẩm của trí tưởng tượng dựa trên các truyền thuyết đô thị. Theo đó, tại các diễn đàn theo chủ đề (subreddit) về những câu chuyện trinh thám/ hiện tượng bí ẩn, tác giả sẽ chia sẻ câu chuyện của mình dưới dạng những cập nhật ngắn (thread), và tương tác trực tiếp với người theo dõi.
Rõ ràng, xu hướng truyện hay phim tương tác không hề là một khái niệm mới bởi trước đây, ngoài series phim tương tác từng làm mưa làm gió trên Netflix (Black Mirror: Bandersnatch), nhiều tựa game dựa trên thể loại này cũng đã được ra mắt từ tận năm 2014 (Episode, Choices, Detroit: Become Human...).
 |
Tuy nhiên, khác hẳn với những cảm xúc được “đóng gói” sẵn qua phim ảnh hay trò chơi, trào lưu truyện kinh dị tương tác này xuất hiện mang đến cho người đọc một trải nghiệm được cá nhân hóa hết mức, khi họ có thể tương tác cùng lúc với cả tác giả và người đọc khác. Độc giả giờ đây nắm hẳn trong tay khả năng cùng nhau viết nên cái kết cho câu chuyện chứ không đơn thuần là chọn hướng đi khác nhau đến những cái kết viết sẵn từ nhà sản xuất.
Một trong những lý do khiến thể loại này trở nên phổ biến và có khả năng “gây nghiện” cao chính là yếu tố thời gian thật của nó. Một câu chuyện có thể là sự cập nhật liên tục trong vài giờ hay thậm chí là nhiều tháng, lôi kéo người đọc vào những cuộc thảo luận đòi hỏi sự tập trung cao.
Một điều không thể chối cãi khi nói về thành công của xu hướng này chính là cách tác giả khai thác tối đa những nỗi sợ chung của nhân loại và lồng ghép chúng vào những nhân vật dù là hư cấu, nhưng phản ánh chân thật mọi mặt của xã hội.
Nguồn cảm hứng bất tận từ các truyền thuyết đô thị
Hầu hết các thread đều bắt nguồn từ những truyền thuyết đô thị (urban legend) và những nỗi sợ hãi thường trực của con người. Khái niệm truyền thuyết đô thị thực chất đã tồn tại từ rất lâu và được truyền bá ngầm trong xã hội nhằm nâng cao sự cảnh giác. Điều đặc biệt chính là người đọc không nhất thiết phải biết về những truyền thuyết đô thị đó để cảm thấy quen thuộc và kết nối với bài viết. Bằng việc khai thác những nỗi ám ảnh không tên nhưng vẫn tồn tại trong xã hội hiện đại, những mẩu truyện tương tác này đã thành công kích thích tâm lý người đọc, khiến họ hứng thú với nhiều chuỗi thread tưởng chừng như là khác nhau nhưng thực chất đều xuất phát từ một truyền thuyết chung.
 |
Việc phát triển ý tưởng dựa trên những urban legend không hề là một biểu tượng của sự thiếu sáng tạo mà thực chất là một cách thông minh của người viết để khiến câu chuyện thêm gần gũi với người đọc và thu hút lượng người theo dõi đông đảo nhờ sự “phổ biến” của những nỗi sợ này.
Một trong những thread nổi tiếng nhất thuộc thể loại này là hành trình bị lạc giữa nhà ga “quỷ” của một nhân viên văn phòng tại Nhật Bản. Không chỉ thu hút hàng nghìn lượt tương tác cùng lúc, bài thread cũng cho thấy sự “tâm huyết” của người đọc đối với câu chuyện và cách người trẻ hiện đại đối mặt với nỗi sợ “đi lạc”. Nhiều người theo dõi đã dựa vào những đặc điểm được miêu tả trong bài để khoanh vùng địa điểm của tác giả, suy luận về những lối thoát khả thi và tương tác trực tiếp với các “thám tử” khác để giải cứu “nạn nhân” mà không hề biết rằng đó cũng chính là cách tiềm thức họ sẽ phản ứng với những tình huống tương tự.
Mặc dù đa phần các câu chuyện được chia sẻ mang nhiều yếu tố hư cấu và phi thực tế, song cộng đồng những người yêu thích thể loại này cho rằng việc dành thời gian để “điều tra” và chia sẻ manh mối với những người có cùng mối quan tâm đã tạo nên một trải nghiệm đọc cộng đồng và chân thật hơn. Các “fan cứng” còn cho biết họ đã học được cách giải mã nhiều loại tín hiệu và xây dựng được các mối quan hệ mới chỉ từ một thread truyện.
Giàu tiềm năng nhưng không bền vững
Mặc dù được xem là những kẻ tiên phong trong lĩnh vực này, song cả Netflix lẫn các nhà phát triển game đều vẫn phải tuân theo quy tắc cộng đồng trong sản xuất nội dung để làm hài lòng số đông và chạy quảng cáo trên các trò chơi của họ. Tuy nhiên, đối với xu hướng mới này, giới hạn duy nhất chính là trí tưởng tượng của tác giả. Thực tế, người viết không nhận được bất kì khoản tiền nào và chính Reddit cũng không thể kinh doanh trên bài đăng của họ, thế nên hoàn toàn không có sự bó buộc hay quy định nào về nội dung bài viết của tác giả, khiến chủ đề của các diễn đàn trở nên đa dạng và thực tế hơn.
 |
Không bó buộc về nội dung và hoàn toàn miễn phí có vẻ như là một sự kết hợp hoàn hảo... đối với người đọc. Thực chất, combo này lại là con dao hai lưỡi bởi hầu hết các bài đăng đều là sản phẩm tưởng tượng của chủ thread, và việc không nhận được bất cứ khoản thù lao nào tương xứng với công sức bỏ ra cho nội dung và thời gian tương tác với người đọc có thể khiến tác giả trở nên chán nản và bỏ dở đứa con tinh thần của mình. Nhiều người đã đề xuất việc lập hẳn một trang kêu gọi để ủng hộ tài chính cho người viết, nhưng số khác lại xem việc tham gia thảo luận trên những diễn đàn này như một hình thức giải trí và không quan trọng việc các câu chuyện có tiếp tục hay không bởi sẽ luôn có những diễn đàn mới với các bài đăng tương tự.
Mặc dù được xem như một xu hướng không bền vững, song dựa vào những con số tương tác khủng trên các bài đăng, thể loại truyện kinh dị, trình thám tương tác trên Reddit chắc hẳn sẽ vẫn gây sốt trong ít nhất nhiều tháng nữa.
