Cuối năm 2018, đoạn clip ghi lại bài phát biểu trước Quốc hội Nhật Bản của một thực tập sinh nước ngoài trở thành tâm điểm chú ý trên nhiều diễn đàn.
"Tôi buộc phải làm việc với mức lương ít ỏi khoảng 300 yên/giờ (khoảng 64.000 đồng), trái pháp luật. Ngoài ra tôi thường xuyên phải làm thêm giờ. Khi ngón tay bị thương, tôi bị công ty sa thải và phải trở về nước mà không có bất kì chính sách hỗ trợ nào".
Nam thanh niên vừa nói vừa đưa cánh tay sưng phồng, chấn thương nghiêm trọng của mình trước mặt các đại biểu trong phiên thảo luận dự luật mới về nới lỏng các quy định nhập cư của Quốc hội.
Nhật Bản là nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới nhưng đang phải vật lộn với tình trạng thiếu nguồn nhân lực trầm trọng do dân số già hóa, tỷ lệ sinh thấp.
Chính vì vậy, Quốc hội nước này đã thông qua đạo luật cho phép tiếp nhận nhiều nhân công nước ngoài hơn nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động kéo dài vào cuối năm 2018.
Với quy định mới, chính phủ Nhật Bản có thể nhận thêm 345.000 lao động nước ngoài thuộc các ngành xây dựng, dịch vụ thực phẩm, điều dưỡng... vào năm 2019.
Những công nhân nước ngoài có kỹ năng, trình độ cao trong các lĩnh vực thiếu lao động sẽ được cấp thị thực 5 năm thay vì ngắn hạn như quy định cũ.
Tuy nhiên, trên thực tế, người lao động nước ngoài vẫn gặp rất nhiều khó khăn trên đất Nhật. Nhiều người nhận được mức lương thấp hơn nhiều so với thỏa thuận và bị vắt kiệt sức lao động.
Cuộc điều tra của Bộ Lao động cho thấy 70% trong số 6.000 công ty vi phạm các quy định lao động về làm thêm giờ bất hợp pháp, không trả lương và an toàn lao động.
Theo Asahi Shimbun, hơn 7.000 thực tập sinh đã bỏ trốn khỏi nơi làm việc do không hài lòng với lương thưởng hoặc tăng ca quá nhiều vào năm 2017.
Bộ Tư pháp nước này cho biết có 174 trường hợp thực tập sinh tuổi từ 20 - 30, đến từ Trung Quốc, Việt Nam và và Indonesia, đã chết trong khoảng thời gian 2010 - 2017.
Phần lớn trường hợp tử vong là do tai nạn lao động trong ngành công nghiệp xây dựng và sản xuất thực phẩm.
Những năm gầy đây, chính phủ Nhật Bản đưa ra nhiều chính sách ưu đãi hơn cho lao động nước ngoài mới.
Chính sách mới quy định rõ ràng trách nhiệm của các công ty thuê lao động nước ngoài, bao gồm đảm bảo cho người lao động nhận được sự hỗ trợ đầy đủ như học ngoại ngữ và lương thưởng ngang bằng với người bản địa.
