Cơ quan Y tế Công cộng của Canada (PHAC) vừa cho biết, họ đang theo dõi các báo cáo về việc hai biến thể của SARS-CoV-2 - được cho là bắt nguồn từ Anh và California - đã kết hợp thành một, tạo ra một giống lai “đột biến nặng”.
“Chúng tôi đang làm việc với các đối tác quốc tế, bao gồm cả Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), để hiểu hơn về những biến thể mới cũng như tác động của chúng” - PHAC viết.
Nếu được chính thức xác nhận, sự pha trộn của các biến thể B.1.1.7 (phát hiện đầu tiên ở Anh) và B.1.429 (phát hiện đầu tiên ở California, Mỹ), sẽ là sự tái tổ hợp đầu tiên của SARS-CoV-2 được ghi nhận.
 |
Hai biến thể SARS-CoV-2 đã kết hợp, tạo ra một phiên bản lai. Ảnh: Fotomay/ Shutterstock.
Một sự tái tổ hợp như thế có thể gây ra một làn sóng rất khác của đại dịch, do khả năng lây nhiễm cao của biến thể ở Anh, và đột biến giúp virus dễ chống kháng thể của biến thể ở California.
Sự tái tổ hợp này được phát hiện lần đầu tiên trong một mẫu virus ở California, và được xác định ở Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos (rất có uy tín) tại New Mexico (Mỹ). Người phát hiện đầu tiên được cho là Tiến sĩ Bette Korber, một nhà nghiên cứu tập trung phát triển vắc-xin HIV. Bà Korber nói trong cuộc họp được tổ chức bởi Học viện Khoa học New York rằng, bà thấy có bằng chứng “khá rõ ràng” về sự tái tổ hợp, qua dữ liệu của bà về bộ gene của virus.
 |
Các kỹ thuật viên đang làm việc trong phòng xét nghiệm tại California. Ảnh: Marcio Jose Sanchez, Pool/ AP.
Mặc dù việc hai biến thể kết hợp để tạo ra một phiên bản “đột biến nặng” nghe rất đáng sợ, nhưng các chuyên gia nói rằng, hầu hết sự tái tổ hợp là một quá trình tiến hóa tự nhiên của virus.
Theo Colin Furness, nhà dịch tễ học đang giảng dạy ở ĐH Toronto (Canada), thì để một virus tái tổ hợp, hai chủng khác nhau của virus cần xuất hiện trong cùng một tế bào cơ thể người và trao đổi “lượng lớn” vật liệu di truyền của chúng, tạo ra “những thay đổi quy mô lớn”. Tức là, “ai đó hẳn đã bị nhiễm bệnh hai lần, với hai chủng virus khác nhau, vào cùng thời điểm”, ông Furness nói.
 |
Nhân viên y tế chăm sóc một bệnh nhân COVID-19 ở Paris. Ảnh: Alain Jocard/ AFP.
Ông Furness cũng giải thích thêm: “Việc này nghe có vẻ không phổ biến lắm, nhưng nói thế này nhé, khi bạn ngồi trên máy bay suốt 8 tiếng, thì đó là một kịch bản rất hợp lý”. Ông cho rằng, sự tái tổ hợp dễ xảy ra ở những nơi mà các chủng virus khác nhau có cơ hội tương tác, như là ở sân bay hoặc các thành phố đông đúc.
Theo các chuyên gia, giờ vẫn là hơi sớm để biết rằng biến thể “lai” này có thể gây thêm rắc rối gì. Họ chỉ có thể nói rằng biến thể ở Anh và ở California giống như “bố” và “mẹ”, còn biến thể kết hợp là “con”. Cho nên, việc dự đoán rằng biến thể lai sẽ thế nào cũng khó như là việc dự đoán đứa con sinh ra sẽ cao hay thấp hơn bố mẹ vậy.
 |
Nhân viên y tế cầm các bộ xét nghiệm COVID-19 ở California. Ảnh: Allen J. Schaben/ Los Angeles Times/ Getty Images.
Cho nên, việc biến thể lai có lây lan nhanh hay không, có chịu tác động của vắc-xin hay không, có độc tính cao hơn không… vẫn là điều mà chưa ai nói được. Timothy Sly, giáo sư danh dự tại ĐH Ryerson (Toronto, Canada), nhấn mạnh rằng, đây có thể là lần tái tổ hợp đầu tiên, “nhưng có thể không phải là lần cuối cùng đâu”. Cho nên, việc mà con người nên làm vẫn là thực hiện các biện pháp làm giảm lây nhiễm, và tiêm vắc-xin khi có thể.
